Байшонас
Байшонас — Атырау облысының Мақат ауданы құрамында болған ауыл (бұрынырақ - кент), Байшонас ауылдық округінің орталығы болды. 2013 жылы таратылған.[1]
| Ауыл | |
| Байшонас | |
| Әкімшілігі | |
|---|---|
| Ел | |
| Облысы | |
| Ауданы | |
| Ауылдық округ | |
| Тарихы мен географиясы | |
| Координаттары |
47°14′29″ с. е. 52°56′28″ ш. б. / 47.24139° с. е. 52.94111° ш. б. (G) (O) (Я)Координаттар: 47°14′29″ с. е. 52°56′28″ ш. б. / 47.24139° с. е. 52.94111° ш. б. (G) (O) (Я) |
| Құрылған уақыты |
1925 |
| Уақыт белдеуі | |
| Тұрғындары | |
| Тұрғыны |
1827 адам (2009) |
| Сандық идентификаторлары | |
| Автомобиль коды |
06 |
Байшонас шекарасы
| |
Орналасуы
өңдеуАтырау қаласынан шығысқа қарай 100 км, аудан орталығы — Мақат кентінен оңтүстік-батысқа қарай 80 км жерде, шөлді белдемде орналасты[2].
Тарихы
өңдеуҚұрылуы және дамуы
өңдеуІргесі 1925 жылы мұнай кенін игеруге байланысты қаланған. Орта мектеп, аурухана, наубайхана болды. Тұрғындары аудан және облыс орталықтарымен автомобиль жолы арқылы қатынасқан[2].
Таратылуы
өңдеуАуыл 2008 жылға дейін кент статусында болған[3]. Кейін Солтүстік Каспий аймағында ірі кен орнының ашылуына байланысты ауыл таратылып, 2013-14 жылдары Атырау қаласына және Махамбет ауылына көшірілді[1].
Халқы
өңдеу1997 жыл тұрғындар саны 1,8 мың адам болған[2]. Ал 2009 жылғы санақ бойынша ауылда 1827 адам мекендеді[4].
Өндірісі
өңдеуБайшонас мұнай өнеркәсібін ұлт меншігіне айналдырғаннан кейін кеңес заманында қатарға қосылған Ембінің алғашқы мұнай кәсіпшілігі болатын. 1938-44 жылдары кәсіпшілік жан-жақты және жедел дамыды; қуаты 600 а.к-лік дизелді электр станциясы, жоғарғы вольтті Байшонас—Ескене электр желісі, Ескене—Байшонас тартабанды темір жолдары т.б. салынды. Соғыс жылдары мұнай өнімінің 20%-ын Байшонас берді, бұған тез қимылдайтын жекеленген ырғалғыштарды қолдана отырып, бірнеше горизонттарды бірден игеруге мүмкіндік беретін сұйықты тездетіп aлу әдісін кеңінен қолдану арқылы қол жет-і. Соғыстан соңғы жылдарда ұңғымаларды, оларға таяу кеңістіктерді қышқылдармен өңдеу (қанықтыру), қопарғыш затпен жару, қойнауқатты сумен жарғыштау т.б. әдістер кеңінен қолданылды. Қазіргі уақытта Байшонас, Қарсақ және Ботахан сияқты пайдаланудағы кенорындар жұмыс істейтін мұнайшылардың тұрағы болды.[5]
Дереккөздер
өңдеу- ↑ a b Атырау облысы Мақат ауданының Ескене және Байшонас елді мекендерін тарату туралы
- ↑ a b c «Қазақстан»: Ұлттық энциклопедия / Бас редактор Ә. Нысанбаев – Алматы «Қазақ энциклопедиясы» Бас редакциясы, 1998 ISBN 5-89800-123-9, II том;
- ↑ Мақат ауданының кейбір кенттерін село санатына жатқызу туралы
- ↑ [stat.gov.kz/getImg?id=WC16200032719 - 2009 жылғы Қазақстан Республикасы халқының Ұлттық санағының қорытындылары. Астана 2011. 1 том]
- ↑ Қазақстанның мұнай энциклопедиясы. 2 томдық - Алматы: "Мұнайшы" Қоғамдық қоры, 2005. ISBN 9965-9765-1-1