Батыс Қазақстан облысының топырағы

Батыс Қазақстан облысының топырағы Облыстың бүкіл солтүстік, Жалпы Сырттық бөлігін қара және қызыл -қоңыр топырақ жауып жатыр. Аратұра бұлардың арасында жер бетіне шығып жатқан пермь саздары мен жалаңаштанған апатжыныстарымен тығыз байланысқан қызыл -қоңыр сортаң топырақ тар жолағы кездеседі. Облыстың Сырттық шығысын ала Ойылға дейін түтастай дерлік күңгірт қызыл қоңыр топырақ алқабы созылып жатыр, бұлар дың кейбір түстарына саздақ және құм айт құрамды ашық сарғылт түсті топырақ массивтері (Қараағаш, Көкөзен) сұғына ене түскен. Өзен аңғарларын бойлай ойдым-ойдым сортаңдар түзілген. Каспий маңы ойпаты шегінде алақұла топырақ жамылғысы қалыптасқан. Сырт алдындағы қыраттарға жапсарлас жатқан ойпатта қызыл қоңыр және ашық қызыл -қоңыр ойдымдармен алмасып келген күңгірт қызыл қоңыр топырақ тар басым. Бұлар дың оңтүстік таралу шегі шамамен Көшім тоқтау дәуіріндегі Каспий теңізінің жағалаулық шегімен сәйкес келеді. Бүл алапта ойдым-ойдым сортаңдар кездеседі. Эльтон және Қараөзен, Сарыөзен су айырықтарын, Көшім мен Жайықтың сол жағалауындағы кейбір жерлерді ашық қызыл қоңыр , қызыл -қоңыр , сортаң, шабындықты қызыл қоңыр топырақ тар кешені жауып жатыр, бұлардың арасында қызыл қоңыр топырақ басым келеді. Бұл өңірдегі сор-сортаң алқап тар 15-20%, кейде 40% шамасында. Оңтүстікке жылжыған сайын топырақ құрамы жеңілдей түседі, саздақ құмайтқа ауыса береді, құм ақты ашық қызыл қоңыр топырақ бүл жерде бір тектес үлкен массивті құрайды. Әсіресе Сайқын , Аралсор-Пятимар-Қаршы-Өлеңтіге дейінгі табиғи шектен оңтүстікке қарай ойысқан сайын дала бедері тегістеле түседі. Жолшыбай далалық ойпаң жерлердегі шалғынды қызыл қоңыр топырақ үлесі де өзгеріп отырады. қоңырқай және ашық қоңыр қай топырақ түрлері облыстың оңтүстік шекарасын бойлай ойдым-ойдым болып кездеседі. Ойдымдарының ірісі Хаки сорының оңтүстігіне таман орналасқан, ал қалғандары Аралсордың оңтүстік шетінен Көшім сағасына, Тайпаққа қарай үздік-үздік жолақ болып өтеді. Жайықтың сол жағында бұлар Индер көлінің солтүстігінен Бүйрек құм дарына бағытталады. қоңыр топырақ ты алаптың оңтүстік беткейінде Нарын құмы жатыр.