Батыс өлкелер

Батыс өлкелер немесе Шиүй (қытайша: 西域; пінин: Xīyù; Wade-Giles: Hsiyü) дегеніміз — б.з.д. 3-ші ғасыр — 8-ші ғасыр аралығында қытай жылнамаларында Орталық Азияның Үймен гуаннан батыста жатқан бөлігіне қатысты қолданылған атауы.

Жібек жолының көп бөлігі Батыс өлкелер арқылы өткендіктен ол аймақ б.з.д. 3-ші ғасырдан бері зор стратегиялық маңызға ие болып келді. Хан әулеті мен сюңнулардың арасындағы текетірес 2-ші ғасырдың ортасына дейін сонда орын алып отырды.

Одан кейінгі ғасырларда ол аймақтың маңызы Шығыс Азия, Үндістан субконтиненті, Ислам әлемі және Батыс әлемінің арасындағы мәдени көпір ретінде арта түсті. Батыс өлкелерінің жетістіктерінің бірі — Будданың тәлімі сол аймақтан саудагерлер және тақуа-монахтар арқылы Қытайға жетті. Таң империясында өмір сүрген тақуа-монах Суанзаң Үндістанға оқу іздеуге бара жатып, Батыс өлкелер арқылы өткен болатын. Таң астанасы Чаңанға қайтып келген соң ол Батыс өлкелерінің ұлы Таң сипаттамалары деген атақты еңбегін жазды.

18-ші ғасырда Маншың империясы осы аймақтың бір бөлігін басып алып, онда әскери басқару жүйесін орнатты. 1884 жылы ол аймақ Шынжаң деген жаңа атқа ие болды.[1]

Дереккөздер өңдеу

  1. “Қазақстан”: Ұлттық энцклопедия/Бас редактор Ә. Нысанбаев – Алматы “Қазақ энциклопедиясы” Бас редакциясы, 1998 ISBN 5-89800-123-9