Бахаргүл Төлегенқызы

Бахаргүл Төлегенқызы (1969, Шәуешек қаласы Қытай Халық Республикасы) - белгілі коллекционер-этнограф, Қазақстандағы жалғыз түркі халықтарының алтын және күміс антиквар бұйымдары сақталған жеке мұражайдың иесі, қазақтың ұлттық кәдесыйлықтар шығаратын «Әдемі-Ай РІus» компаниясының президенті.

Өмірбаяны

Бахаргүл Төлегенқызының балалық шағы Қытай Халық Республикасы, Шәуешек қаласында өтті. Бахаргүлдің қазақтың қолданбалы ұлттық өнеріне деген қызығушылығына анасы өзінің кестелеп тігу және киіз басу сияқты қол өнермен ықпал етті. Орта мектепті бітірген Бахаргүл Пекин Мемлекеттік Университетінің «Биология» факультетіне оқуға түседі. Бахаргүл оқу барысында тарих және этнографияға қызығушылық танытады, Қытай антиквариаттық бұйымдары сақталған мұражайларға жиі баратын. Қызығушылығының арқасында қоладан жасалған Қытай мүсіндерін жинайды. 1994 жылы университетті бітіріп, дипломын қолға алып, Қазақстанға алғаш рет жол тартады. Қазақстанда өзінің кандидаттық диссертациясы бойынша зерттеу жұмыстарын жүргізе отырып, қосымша қолданбалы өнерді зерттеп, ежелгі бұйымдар коллекциясын жинаумен айналысады.

Содан бері Бахаргүл бүкіл назарын – қазақтың қолданбалы өнеріне аударып, жергілікті коллекционерлермен танысады. Ондай жабық ортада тез тіл табысуына оның «қазынасы», яғни Қытайдан әкелінген қола және мысыр мүсіндерден тұратын жинағы көмегін тигізеді. Бахаргүл коллекционерлердің сирек кездесетін бұйымдарын тапсырыспен алдыртып, олардың сұраныстарын қанағаттандырады, ал олар өз кезегінде ұлттық күмістен жасалған зергерлік бұйымдар әлеміне жол ашады. Біртіндеп қазақтың қолданбалы өнер бұйымдары мен күміс әшекейлері коллекциясын топтастыра бастайды. Ол кезде оған 10 антикварлық бұйым ғана кірген. 2000 жылы Бахаргүл «Әдемі-Ай Plus» компаниясын ашады, ал 2002 жылы «Әдемі-Ай» өнер салонын ашып, онда үш жылғы ізденіс нәтижесінде жинақтаған бұйымдарды көрмеге қояды.

«Әдемі-Ай» салонында қазақтың ұлттық кәдесыйлықтары сатылымға шығарылады, олар тақырып бойынша топтастырылған. Қазақстанның тәуелсіздігіне арналған сыйлықтар тарихымыз бен дәстүрлерімізге қатысты. Осылайша, Қазақстан нарығында компания кәдесый өнімдері бойынша көшбасшы болды. «Әдемі-Ай РІus» компаниясы құрылған кезде, ұқсас сипаттамалары бар кәсіпорындар мен ұйымдар болған жоқ, олар кейінірек пайда болды. Бүгінгі таңда Бахаргүл Төлеген басқаратын компанияның бәсекелік артықшылығы өндіріс көлемінде және металл құю технологиясы бойынша дайындалған кәдесыйлықтар сапасында жатыр. Бүгінде «Әдемі-Ай» мұражайында көпшілік назарына ұсынылған Бахаргүл Төлеген жинағы Қазақстан мен Орта Азия халықтарының мыңнан астам тұрмыстық заттарды, қолданбалы өнер мен зергерлік бұйымдарды қамтиды. Бұл 15 жыл бойы антиквариат, тұрмыстық заттар және күміс зергерлік бұйымдарды іздестіру мен ұйымдастырудың нәтижесі. Коллекцияда археологиялық қазба жұмыстары нәтижесінде алынған VI-VII ғасырға жататын сирек кездесетін заттар да бар.

Тұрмыста. Күйеуінің есімі – Мұрат, қызы - Әдемі

Жетістіктері

2010 жылы Қазақстан мәдениетін дамытуға қосқан үлесі үшін Мәдениет министрлігі Бахаргүл Төлегенге Қазақстан Республикасының еңбек сіңірген мәдениет қайраткері атағы берілді. Сол жылы Бахаргүл Төлеген елдің 30 әйгілі әйелдері қатысқан керемет «Қазақстандық Әйел – 2010» тележобасының жеңімпазы болды.

2011 жылы «Әдемі-Ай РІus» компаниясы Бахаргүл Төлегеннің жетекшілігімен VII -ші қысқы Азия ойындарына демеушілік жасады, оған 15 миллион теңге бөлді және Қытай, Түркия елдерімен бірге Ақ Азиада ойындарының қатысушылары мен қонақтарына ерекше кәдесыйлықтар жасады. Бахаргүл ханым сувенирлер жасауға еліміздің ең дарынды суретшілері мен сәулетшілерін тартты.

Бахаргүл Төлеген Қазақстанда және бірнеше шет елдерінде ұлттық көрмелер ұйымдастырды. Өзінің антикварлық бұйымдар жинағымен Дүниежүзілік қазақтар қауымдастығының 15 жылдығына арналған қазақ қолданбалы өнер шеберлерінің әлем бойынша «Елім-ай» қолданбалы және заманауй өнер көрмесіне қатысты, «Тараз-2000» көрмесіне; II Дүниежүзілік қазақтар Құрлытайына (Түркістан, 2002 ж.), Кіші қазақ Құрлытайына (Швеция, Вестерос 2003 ж.); «Наурыз» көрмесіне (Алматы, 2004 ж.); II Дүниежүзілік қазақтар Құрлытайына (Астана, 2005 ж.), Кіші қазақ Құрлытайына (Германия, Мюнхен, 2007 ж.); «Ару-2007» халықаралық кәдесыйлық көрмесіне (Алматы), «Ғажайып әлем» (Астана, Думан, 2007 ж.); «Ару-2008», «Ару-2009», «Ару-2010», «Ару-2010» халықаралық кәдесыйлық көрмелеріне қатысты.

Қызметжолы

2009 жылы Әбілхан Қастеев атындағы мұражай мен Астана қаласындағы Мемлекеттік мұражайда «Жүрегімде-Отаным» атты этно-антиквариаттық жеке көрмелерін өткізді. Көрмеге тек зергерлік бұйымдар ғана емес, сонымен бірге көшпелі қазақ халқының тұрмыстық керек-жарақтары, ат әбзелдері, тоқыма киімдер, қылыштар, қалқандар және тағы басқа бұйымдар ұсынылған. 2010 жылы Бахаргүл Төлегенқызы Алматының Орталық мемлекеттік мұражайында «Жүрегімде - Отаным» атты ерекше көрме ұйымдастырды.

Бахаргүл суретші, дизайнерлермен бірлесіп жұмыс істеп, Қазақстан нарығына мүлде жаңа кәдесыйлардың үлгісін алып келді деуге болады. Қараса, көз тоятын әсем дүниелер Арқа төсінде дүркіреп өткен ЕХРО 2017 көрмесінде, Универсиада, 2011 жылы Азиада кезінде, сонымен қатар Қазақ хандығының 550 жылдығына келген қонақтарды таңдай қақтырды.