Бекетай кесенесі
Бекетай кесенесі – Арал ауданы, Аққұлақ елді мекенінің оңтүстік-батыс беткейінде шамамен 4 шақырым жерде орналасқан архитектуралық ескерткіші. ХІХ ғасыр ескерткіші болып саналады[1].
Бекетай қайтыс болғаннан кейін ауыл-аймаққа беделді, үлкен қызы Ақжарқын кесененің құрылыс заттарын Қазалыдан тасып жергілікті ұстаға салдырған. Төбесі үлкен күмбезді. Іші өрнекті. Көлемі шамамен 8х8 метр. Биіктігі күмбезді қосқанда 7 метр. 30-40 жыл бұрын көк тастан құлпытасы болған деген ақпарат бар. Кесене порталды-күмбезді, екі камералы, камераның белағаштары Т-бейнелі орналасқан. Кесене күйдірілген кірпіштерден соғылған және бұрыштары әлемнің төрт бұрышына қарай бағытталған. Кіру ойығы бүйір жағында орналасқан және оңтүстік-шығысқа қарай бағытталған. Жерлеу камерасына кіреберіс солтүстік-шығыс қабырғаның ортасына қойылған. Осы дәліздің солтүстік-батыс бүйір жағындағы қабырғада тар терезе жасалған. Кіреберіс бөлменің оңтүстік-батыс қабырғасы биік емес, бірақ ұзынша келген портал түрінде орындалған. Бұл бөлменің ұзындығынан анағұрлым кең және қабырға түрінде оның сыртына шығып тұр.
Камера қабырғаларының төменгі бөлігінің ортасына осы аркалардың табан жағында бірінен соң бірі дәйекті салбырап тұратын кірпіштер қатары түріндегі арка ойықшасы және ерекше таяқша орнатылған. Арка ойықшасының үстіне бұл қатарлар өз көріністерімен осы аркалардың архивольттарын қайталайтын, сүйір фигуралар құрастырады. Осы арқылы нақты бір ерекшелік жасайды. Күмбездің табаны камерадан, шығып тұрған қалаулар қатарынан жасалған. Кептірілген кірпіш сарынымен күрделендірілген ернеумен бөлініп тұр. Күмбездің жоғары бөлігінде сәндік белбеу орнатылған.
Ескерткіш бастапқы бейнесін аздап жоғалтуына байланысты қайта жөндеуден өткізілген. Дегенмен, бүгінгі күні кесене қарқынды түрде қирап барады. Салмақ түсетін қабырғаларында айтарлықтай жарықтар пайда болған, кірпіштердің көп бөлігі құлап қалған. Күмбезді төрт мұнараның үшеуі қирап қалған. Шығыс бөлігі ғана сақталып қалынған[2].
Бекетай кесенесі Қазақстанның республикалық маңызы бар тарихи және мәдениет ескерткіштерінің мемлекет тізіміне енгізілген[3].
Дереккөздер өңдеу
- ↑ Бекетай кесенесі | https://seykhuninfo.kz/tarih/9035-beketay-kesenes.html
- ↑ БЕКЕТАЙ БИ КЕСЕНЕСІНЕ КӨҢІЛ БӨЛГЕН ЖӨН | https://syrboyi.kz/negizginews/beketay-bi-kesenesne-kl-blgen-zhn-11813/ Мұрағатталған 13 сәуірдің 2021 жылы.
- ↑ Жергілікті маңызы бар тарих және мәдениет ескерткіштерінің Мемлекеттік тізімін бекіту туралы | http://adilet.zan.kz/kaz/docs/V10L0004251
| Бұл мақаланы Уикипедия сапа талаптарына лайықты болуы үшін уикилендіру қажет. |
|
Бұл — мақаланың бастамасы. Бұл мақаланы толықтырып, дамыту арқылы, Уикипедияға көмектесе аласыз. Бұл ескертуді дәлдеп ауыстыру қажет. |