Бекет Серкебайұлы

Бекет Серкебайұлы (туған-өлген жылы белгісіз) — Есет Көтібарұлы бастаған Кіші жүз қазақтары көтерілісіне (1855–1858) катысқан батыр. XIX ғасырда өмір сүрген қаһарман елінің еркіндігі үшін күресіп, Ресей отаршыларына қолдау көрсеткен Арыстан төрені өлтіруге қатысып, жазалы болды. Көтеріліс жеңіліс тапқан соң ел арасынан жаңадан жасақ жинап жүрген кезінде Шернияз деген досының опасыздығынан түрмеге түсіп, Сібірге айдалып, жер аударды. Артынан анасы мен жары іздеп барып, солардың көмегімен түрмеден қашып шығады. Елге келген соң, жауларынан өш алады. Бекет батырға байланысты ерлік пен елдікті, азаттық пен адалдықты өсиет ететін «Бекет батыр» атты дастан жазылған.[1] Тарихи жыр үлгісінде жазылған бұл дастанның бірнеше үлгісі бар. Дастанды фольклоршы, әрі этнограф Әубәкір Ахметжанұлы Диваев жинап, 1922 жылы "Бекет батыр" деген атпен бастырады. Қазақ театрын зерттеуші, халық әртісі Нина Павловна Анненкова-Бернар "Бекет Батыр" атты шағын пьеса жазып, 1922 жылы Орныбор театрында қояды. Сонымен қатар, академик-жазушы Мұхтар Әуезов те 1940 жылы "Бекет" атты пьеса жазады. Ал Әлихан Бөкейханов Бекет Серкебайұлының өмірі мен дастан жайын зерттеп, 1923 жылы "Батыр Бекет" деген мақала жариялайды.[2]

Дереккөздер

өңдеу
  1. Айбын. Энциклопедия. / Бас ред. Б.Ө.Жақып. - Алматы: «Қазақ энциклопедиясы», 2011. - 880 бет. ISBN 9965-893-73-Х
  2. "Темірқазық", №1, 1923.