Былшық би (1860–1933) — Ақтөбе облысы, Әйтеке би ауданы, Аралтөбе ауылы, Ақсу елді - мекенінде дүниеге келген. Ол тек Ақтөбе облысының ғана емес, күллі Кіші жүздің кенже биі. Қазақ тұрмысында жиі кездесетін бес дауды: жер, жесір, құн, мал және ар дауын шешкенде, қара қылды қақ жарғандай тура төрелік жасап, әділдігімен халықтың аузына іліккен айтулы билердің бірі. Бидің ата - тегі төмендегіше тарайды: Әлім - Төртқара - Құламан. Одан бері таратса Құламанның Андағұлы. Атасы Әбдібай дәулетті кісі болған. Қазір Бақсайыс бойында киелі деп аталатын орындардың бірі осы кісінің есімімен тығыз байланысты. Шалқарлық Мырзағұл мен Жағалбайлы Дербісәлі арасында болған бір жесір дауында 12 жасар Былшық би екі жаққа бірдей ұнайтын әділ төрелік айтып, көп көзіне түседі. Сол арада елдің игі жақсылары бата жасап, оған би атағын береді. Бидің азан шақырып қойған шын аты - Құтаяқ. Былшық аталып кетуі көзінің жасаурай беруінен екен. Ол " халық жауы" ретінде 1928 жылы сотталып, 1933 жылы Ақтөбенің №5 түрмесінде аштан өледі. Былшық бидің 9 ұлы болған . Олардан таралған ұрпақтар қазір Әйтеке би, Алға, Ырғыз аудандары мен Ақтөбе қаласында тұрады. Былшық бидің түрмеден елге жолдаған соңғы хаты - өлеңмен жазылған. Бұл толғау қоштасуы - "Ата толғауы" деп аталады. Соңғы жылдары әртүрлі мерзімдік басылымдарында жарияланды. Комсомол селосындағы бас көшелердің бірі Былшық бидің есімімен аталады.[1][2][3]

Былшық би

Дереккөздер

өңдеу
  1. А7-Ақтөбе: Энциклопедия - Ақтөбе. "Отандастар - Полиграфия" ЖШС, 2001 жыл.
  2. Ақтөбе облыстық "Ақтөбе" газеті №217, 15.2.1990 , 12.4.1999.
  3. "Алтын Орда" газеті, 1999 ж.