Варвара Павловна Дернова

Варвара Павловна Дернова(1906-89) - музыка зерттеушісі, өнертану ғылым докторы, профессор Алғашқы ғылыми-зертеулік жолы қазақ музыка мәдениеті жайында басталып, «А. В. Затаевич және қазақтың халық музыкасы» тақырыбында каңц. диссертация қорғады. Кейін Затаевич кітаптарындағы Абайдың музыкалық мұрасына көңіл аударып, ондағы «Қор болды жаным» әнінің авторы Абай екендігін дәлелдеді. Ол кейінгі зерттеулерінде ақын-композитордың әндеріндегі өзіндік ырғақтарды, әсіресе «Көзімнің қарасы», «Қараңғы түнде тау қалғып» т. б. әндерін орыстың қалалық лирикалық музыкасы мен қазақтың дәстүрлі әуендері қосылысын, солардың бірігіп дамытылуынан туған, ән өнеріндегі жаңа жанр деп бағалады. Ол Абайдың ән мұрасындағы өзіндік әуезділік пен текстіне жаңа көзқарас тұрғысынан келіп, оның музыкалық-бейнелілік негізіне - ұйқастағы ырғақтық тепе-теңдікке назар аударып, оны «Сегіз аяқ» әні негізінде дәлелдеді. Зерттеуші Абайдың «Мен көрдім ұзын қайың құлағанын» әнінің халық орындаушылары арқылы аздаған өзгерістерге түскенін, оның Біржан сал Қожағұлұлы әндерімен сарындас екеніне көз жеткізді. Абайдың музыкалық мұрасы жөніндегі еңбектерінде Абайдың А. С. Пушкиннің «Евгений Онегин» романынан аударған өлеңдеріне жазылған әндеріне салыстырмалы зерттеулер жүргізіп, оларды ақын-композитор әр түрлі кезеңдерде аударып, ән шығарғанын айтады. Абайдың «Татьянаның хаты» әнін және оның А. Бимбоэс, А. Затаевич, А. Жұбанов, Л. А. Хамиди жазып алған әуендік нұсқаларын зерттеп, оларда басқа әндермен үндестік тұстар барлығын, әсіресе, «Ішім өлген, сыртым сау» әнімен көп ұқсастығын жазады. Оның Абай туралы жазған: Абай әндері (Қазақстан, 1954, № 5; Советская музыка, 1954, N2 7; Музыкальная культура Казахстана. - А-А., 1954), Абай әндері және орыс мәдениеті (Музыкальное наследие Абая. - А.-А., 1954), Абай әндері (Советский Казахстан, 1954, № 9), Абайдың музыкалық мұрасы (Музыкальная культура Казахстана. - А,- А., 1955), Абай Құнанбаев шығарған Татьянаның әні (Советская музыка, 1960, № 1), Затаевич жазып алған Абай әндері (Народная музыка в Казахстане. - А.-А., 1967) т. б. еңбектері жарық көрді.