Гайана мәдениеті
Гайана мәдениеті Африка, Үнді, Үндіс, Британдық, Португал, Қытай, Креол, Латын Америкасы және Голландия мәдениеттерінің әсерін көрсетеді.[1][2] Гайана - Кариб теңізінің бөлігі болып саналатын Оңтүстік Американың санаулы материгтік аймақтарының бірі. Гайана мәдениеті Батыс Үндістанның аралдық мәдениеттерімен көп ұқсастығы бар.
Мерекелер өңдеу
Гайана жетеуі үкіметтік, алтауы діни 13 ұлттық мерекені атап өтеді.
- Үндістердің мұрагерлік айы (қыркүйек)
Үкіметтік мейрамдар:
- Жаңа жыл
- Республика немесе Машрамани күні
- Еңбек күні
- Үндістанға келу күні
- Тәуелсіздік күні (2018 жылы карнавал қосылды)
- КАРИКОМ Күні
- Эмансипация Күні
Діни мерекелер:
- Фагва (Үнді)
- Пасха (христиан)
- Ид-уль-Адха (мұсылман
- Дивали (Үнді)
- Юман-Наби (мұсылман)
- Рождество (христиан)
Әдебиет және театр өңдеу
Әйгілі Гайана жазушыларына Уилсон Харрис, Яна Карью, Денис Уильямс, Рой А.К. Хит және Э. Р. Брейтуэйт жатады. Брейтуэйттің «Махаббатпен» деген естелігінде Лондондағы кедей мектебінде қара өрен мұғалім болып жұмыс істеген тәжірибесі туралы егжей-тегжейлі баяндайды. Гайанда дүниеге келген бірінші жазушы Эдгар Миттельхольцер болды, ол Тринидадта және Англияда өмір сүреді. Ол Корентайн Гром және үш романнан тұратын Каван трилогиясы ретінде белгілі, оның соңғысы бір отбасы арқылы Гайананың 350 жыл бойы тарихын баяндайды.
Гайананың әдеби мәдениетіне айтарлықтай үлес қосқан басқа жазушылар қатарына Фред д'Агиар, Дэвид Дабидин, Мартин Картер және Ян Карью кіреді.
ХІХ ғасырдың Джорджтаун театры еуропалық болғанымен, 20 ғасырдың басында жаңа орта деңгейлі африкалық және үнді-гайандық театр пайда болды. 1950 жылдары этникалық жағынан жан-жақты тұрғыдан берілген театрлар пайда болды. Экономикалық күйзеліске қарамастан, 1980 жылдан кейін театрды сақтау үшін күрес болды. Маңызды репертуарлық Карифест театры және Гайана Гильдией театры болды.[3] Халықаралық деңгейде сәтті шыққан Гайана актерлеріне: Гарри Бейрд, Норман Битон, Энтони Чинн, Томми Эйтл, Сай Грант, Рэм Джон Холдер, Полин Мелвилл, Кармен Манро, Сол Рэй және Ян Вальц жатады.
Музыка және бейнелеу өнері өңдеу
Гайананың музыкалық дәстүрі - Африка, Үнді, Еуропа және Латын элементтерінің қоспасы. Музыканың ең танымал түрі – Калипсо. Танымал музыканың әр түрлеріне регги, калипсо, чатни, Соча, Соча-чатни және Болливудтың кино әні (немесе үнді музыкасы) жатады. Жаһандану салдарынан көрші елдерден меренге, бачата, сальса сияқты әуендерді естуге болады және де ең танымал реггетон болып табылады.[4] Гайандықтардың танымал орындаушыларының қатарына Билли (Уильям) Мур, Терри Гаджрай, Марк Холдер, Эдди Грант, Дэйв Мартинс, Пассат, Обри Каммингс және Ники Портер кіреді. Гайандықтардың ең табысты продюсерлерінің қатарына Эдди Грант, Терри Гаджрай және Дейв Мартин кіреді.
Бейнелеу өнерінің Гайанда көптеген формаларды бар, бірақ оның басым тақырыптары үндістер, халықтың этникалық әртүрлілігі және табиғи орта болып табылады. Гайанада немесе одан шыққан қазіргі заманғы көрнекі суретшілерге Стэнли Грейвз, Рональд Савори, Филип Мур, Дональд Локк, Фрэнк Боулинг, Хью Лок, Рошини Кемпаду, Лейла Локк, Джордж Саймон және Обри Уильямс кіреді.
Кино өңдеу
Гайанадағы кинематография тарихы 1920-шы жылдары Британ Гвианасындағы алғашқы "Гейти" кинотеатры Чарли Чаплин сияқты үнсіз фильмдерді көрсеткен кезде басталады. Одан кейін Джорджтаундағы Мидл-стритте Метро, Кэмп-стритте Лондон, 1940 жылы Ватерлоо көшелерінде Астор кинотеатрлары салынды.
Робб және Веллингтон көшелерінде болды, Риалто, Влиссенген жолында, Голливуд Киттиде болды және Веллингтон көшесіндегі Strand De Luxe сәнді көрме орны болып саналды.
Тағамы өңдеу
Гайана тағамдары Ағылшын-Кариб аймағының қалған бөліктеріне ұқсас, әсіресе этникалық қоспасы біршама ұқсас Тринидадқа.Тағам елдің этникалық құрамын және оның отаршылдық тарихын көрсетеді, сонымен қатар африкалық, креол, шығыс үнді, португал, жергілікті үндістер, қытай және еуропалық (негізінен британдық) этникалық топтар тағамдарынан тұрады. Тағамның құрамы әр түрлі болады, мысалы: даль-бхат, карри, роти және пісірілген күріш.
Тағамдар шөптер мен дәмдеуіштер қосылған гайан дәміне бейімделді. Бірегей препараттар[5] етті, еттен жасалған үндістандық бұқтырулар, кассарипті (маниоканың ащы сығындысы) және дәмдеуіштерді қамтиды.
Басқа тағамдарға -маниокадан жасалған нан, рагу, қуырылған ет, кокос сүті және қуырылған балықпен немесе тауықпен жейтін үлкен тұшпара қосылған сорпа түрі. (Даф деп аталады) Көптеген ауылдарда үйде нан жасау - бұл британдық әсердің көрінісі, оған ірімшік роллдары, қарағай торттары (ананас пирогтары) және кондитер өнімдері кіреді.
Көптеген қарапайым тағамдардың ежелгі шығу тегі Уттар-Прадештен бастау алады. Оларға сатва, фолур, парсад, пера, пури және басқа да үнді тағамдарының түрлері кіреді. Карри Гайанада кеңінен танымал, сондықтан еттің көптеген түрлерін карридің көмегімен дәмдеуге болады: тауық еті, теңіз өнімдері, ешкі, қой және үйрек.
Кариб бассейнінің негізгі рационның бөлігі болып маниок, тәтті картоп және едо қамтиды Жағалауда көптеген жемістер, көкөністер мен теңіз өнімдері бар.
Көптеген адамдар "жергілікті сусындар" деп аталатын өз сусындар жасау үшін жаңа піскен жемістерді пайдаланады. Ең танымал үй сусындары Lime Wash (лимонад ), қарағай сусыны (ананастан жасалған), ағаш қабығынан жасалған сүт, щавель сусыны, зімбір сырасы және жержаңғақ пуншы.
Балық және теңіз өнімдері гайана диетасының ажырамас бөлігі болып табылады, әсіресе ауылдық аудандарда және жағалаудағы шағын ауылдарда. Балықтардың танымал түрлеріне гильбака, майлы балықтар, тилапия, сом және хасса жатады.
Рождество және ескі Жаңа жыл Гайана үшін тамақтану мен тойлаудың ең танымал уақыты. Күнібұрын дайындық дәмді жақсарту үшін бірнеше апта, кейде бірнеше ай бойы жемістер мен ром немесе шарапты дайындаудан басталады. Зімбір сырасы, маби және щавель сияқты жергілікті сусындар ашыған және дайындық алдында отыру уақыты (алдын-ала дайындық) қажет. Зімбір сырасы - сүйікті Рождестволық сусын.
Гайан стиліндегі қытайлық тағамдар ірі қалаларда мейрамханаларда ең танымал тамақтар. Танымал қытай тағамдары қуырылған тауық, «ершадағы тауық» (қуырылған тауықпен қуырылған күріш) т.б. кіреді.
Фольклор өңдеу
Гайана фольклоры африкалық, үнді, үндістер және британдық / еуропалық нанымдармен аралас Кариб бассейнінің фольклорына ұқсас.
Дереккөздер өңдеу
- ↑ Guyana. London: Hansib, 2008.
- ↑ Smock, Kirk. Guyana: the Bradt Travel Guide. 2007.
- ↑ Frank Thomasson, A History of Theatre in Guyana 1800–2000. .
- ↑ From Caroni Gyal To Calcutta Woman: A History Of East Indian Chutney Music In The Caribbean by Rajendra Saywack, December 1999, Thomas Hunter College.
- ↑ [1] Мұрағатталған 9 қаңтардың 2012 жылы.