Гамма-сәуле шығару

Гамма-сәуле шығару (орыс. Гамма-излучение) — ядролық жарылыс кезінде түзілетін, кемінде 1010 метр ұзын толқынды электрмагниттік иондалған сәулелену, ядролык атомдардың энергиялық жағдайының өзгеруі, ядролықка айналу және бөлшектердің аннигиляциясы. Ол өткір радиация құрайтындардын бірі болып табылады. Заттардың қалың қабатының арасынан өтіп кете алады. Тірі организмге әсер ете отырып, сәулелену ауруын тудырады.

Ғалымдар ғарыштағы ең қуатты сәулеленуді байқады

2021 жылы ғалымдар ең күшті гамма-сәулеленуді (GRB) тапты. Осы жолғы зерттеулердің нәтижесі гамма сәулеленулердің пайда болуы жайындағы көзқарастар мен идеяларды өзгертіп жіберді. Бұл туралы Science журналында хабарлады.

GRB 190829a сәулеленуі Эридан шоқжұлдыздар топтарында Fermi және Swift ғарыштық обсерваторияларының көмегімен тіркелді. Мамандардың айтуынша GRB сәулелену процесі шамамен 20 миллиард жарық жылы қашықтықта тұратыны анықталған.

Астрономдар GRB сәулелену процесін Намибиядағы H. E. S. S. анықтауда телескоптар кешенін де пайдаланған. Бұл обсерватория жоғары энергиялы фотондар арқылы Жердің атмосферасына түскен бөлшектердің жабындыларына дейін тіркейді.

Бақылаулар мен зерттеулер сонымен қатар рентген мен гамма сәулеленуінің ұқсастығын тапты. Теориялар сәулеленудің екі компонентін де жекеленген ғарыштық механизмдер жасайды деп болжайды. Сондықтан гамма-сәулелену процестері электрондардың фотондармен соқтығысуынан пайда болады әрі олардың энергиясын арттырады деген шешімге келді.

Бірақ GRB 190829a сәулеленуінен кейінгі бақылаулар рентген және гамма сәулелері синхронды түрде жоғалып кеткенін де анықтады. Рентген және гамма-сәулелері ғарышта ғылымға белгісіз процестердің нәтижесінде пайда болған деп жатыр.

Тағы қараңыз

• Гамма-сәулелер