Герасим Алексеевич Колпаковский

Колпаковский Герасим Алексеевич - (4.3.1819, Ресей империясы, Харьков губ. – 23.4.1896, Ресей империясы, Санкт-Петербург, Александр-Невский лаврасы) – Ресей империясы армиясының генералы, Батыс Сібір, Түркістан және Дала өлкелері әскери-әкімшілік басшысы, Орта Азия мен Қазақстанда Ресей империясының отаршылдық саясатын белсене жүзеге асырушы.

Харьков губерниясындағы офицер-дворянның отбасында дүниеге келген. Жас шағында генерал Н.Н. Раевскийдің (1771 – 1829) қарамағындағы жаяу әскер қосынында қызмет еткен. Венгрия, Кавказ жорықтарына қатысқан. Әскери наградалармен марапатталып, штаб-капитан шеніне дейін өскен. Жоғары әскери білім алмаған. 1852 ж. Сібір жеке корпусының командирі, Г.Х. Гасфорттың адъютанты болады. 1855 – 58 ж. Березовск әскери округінің (аумағы қазіргі Ақмола, Семей облыстарын, Алтайды қамтыған) бастығы, 1858 ж. майор Колпаковский Алатау округінің бастығы және Батыс Сібір бас губернаторының ұлы жүздегі (соңынан Жетісу облысындағы) өкілі (приставы) болды. Верный бекінісіне 4 шілдеде келген. 1860 ж. күзде орыстарды Жетісуға қоныстандырмау үшін шабуылдап келген Қоқан хандығының 10 мың сарбазы бар әскерін Ұзынағашта қарсы алып, 21 қазанда Қарақастек өз. бойындағы шайқаста жеңген. Жеңісі үшін полковник шені, орден, айрықша әскери белгі берілген. Сол шайқаста оның 1 мыңдай ғана әскері қатарында Әли, Тезек төрелер мен Сұраншы батыр бастаған қазақ жүздігі де болған. 1862 ж. Шу өзені алқабына жасалған экспедицияны басқарды, 23 – 24 қазанда Пішпекті (Бішкек) алды. Сол жылы оған генерал-майор атағы берілді. 1865 ж. Семей облысының әскери губернаторы, 1867 ж. Жетісу облысы әскери губернаторы, әскер қолбасы, жаңадан құрылған Жетісу казак әскерінің тағайындалған атаманы болған. Верный (Алматы) қаласы осы Колпаковский жобасы бойынша салына бастаған. Оның ұсынысымен мұнда ер балалар мен қыздар гимназиясы, 1873 ж. қазақ балалары үшін арнайы мектеп ашылған. 1882 ж. Дала өлкесіне (Бұған Бат. Сібір, Сарыарқа мен Жетісу өлкелері кірген) генерал-губернатор және Омбы әскери округі әскерінің қолбасшысы, Сібір казак әскерінің атаманы болып тағайындалды. Бұған дейін Түркістан генерал-губернаторы міндетін 1783 – 82 ж., генерал-адьютант К.П. фон-Кауфманның сырқаттануына байланысты әлденеше рет уақытша атқарып тұрған болатын. 1871 ж. оған генерал-лейтенант, 1885 ж. инфантерия генералы атағы берілді. 1889 ж. 25 қазанда Ресей империясының Әскери Кеңесі мүшелігіне тағайындалып, Санкт-Петербургқа ауысады. Колпаковский әуесқой зерттеуші ретінде ғалымдар Н.А. Северцовқа (1827 – 85), Ч.Дарвинге (1809 – 82) және музейлер мен ғылыми қоғамдарға Жетісу өлкесінен өзі жинаған құстардың, аңдар мен жәндіктердің, өсімдіктердің бай коллекциясын сыйға тартты. Ш.Уәлихановпен достық қарым-қатынаста болып, онымен үнемі хат алысып тұрған. Соңынан Шоқан мен оның нағашысы М.Шорманов зираттарын көтерісуге ат салысқан.