Гиббондар

(Гиббон бетінен бағытталды)

Гиббондар (лат. Hylobates) — ұзынқол маймылдардың бір тұқымдасы. Гиббондар тұкымдастар туысы.[1]

Гиббондар

Ғылыми топтастыруы
Дүниесі: Жануарлар
Жамағаты: Хордалылар
Табы: Сүтқоректілер
Сабы: Приматтар
Тұқымдасы: Гоминиддар
Кіші тұқымдасы: Ұзын қол мешіндер
Тегі: Гиббондар

Сипаттама

өңдеу

Гиббондар ұзындығы — 1 метрден, салмағы 10 килограммнан аспайды, құйрықсыз болады. Басы мен денесінің ұзындығы 40-65 см, салмағы, 4-8 кг. Бір топтағы және әртүрлі жыныстылар реңінің жабылған түгі әртүрлі, (қарадан сары-қоңырлы немесе күмісті-сұр).

Таралу аймағы

өңдеу

Бұлар тропикалық ормандардың ішінде тіршілік етеді. Топ-топ болып жүреді. Оңтүстік-Батыс Азияда, Суматра, Ява, Калимантан аралдарында 6 түрі бар. Аққолды гиббондардың өмір сүру қалпы табиғат жағдайында азды-көпті.

Қоректенуі

өңдеу

Гиббондар өсімдіктер жемістерін, шырынды жапырақтарын, Жәндіктер/насекомдарды, құстардың жұмыртқасын, балапанын, ұсақ құстардың өздерін қорек етеді. Гиббондар қолға әрең көндігеді.

Көбеюі

өңдеу

Отбасы 2-6 дарақтылық- жарынан тұрады, басты рөлді еркек-басшы ойнайды.

Ұзын қол мешіндер маймылдардың 4 туысы жатады, олар:

  1. Нағыз гиббондар (Hylobates). Мұның көрнекті түрлері: ақсаусақ гиббон (Hylobates lar) — бұл Индияда тіршілік етеді; ұшқыр гиббон (Hylobates agilis) — түсі жағынан гулокқа ұқсас келеді, ұшқыр гиббон Суматра аралында кездеседі; Мюллер гиббоны (Hylobates Muelleri)— Борнео аралында кездеседі.
  2. Сиамангалар (Symphalangus);
  3. Номаскустар (Nomascus);
  4. Хулоктар (Hoolock).[2]

Шағын: ХТҚО Қызыл кітабында бөрікті гиббондар, бір түсті гиббондар, явалдык гиббондар, Клосстық гиббондар.

Дереккөздер

өңдеу
  1. Орысша-қазақша түсіндірме сөздік: Биология / Жалпы редакциясын басқарған э.ғ.д., профессор Е. Арын - Павлодар: «ЭКО» ҒӨФ. 2007. - 1028 б. ISBN 9965-08-286-3
  2. Т. Мұсақұлов, орысша-қазақша түсіндірмелі биологиялық сөздік І-том қазақ мемлекет баспасы, Алматы — 1959, Редакциясын басқарған: Биология ғылымының докторы профессор Т. Дарқанбаев