Гурьев уезі

Гурьев уезі — Орал облысы мен Орал губерниясының құрамындағы әкімшілік бірлік. Орталығы - Гурьев қаласы.

Уез
Гурьев уезі
Әкімшілігі
Ел	Ресей империясы
Кіреді	Орал облысы
Әкімшілік орталығы	Гурьев
Тарихы мен географиясы
Құрылған уақыты	1868
Таратылған уақыты	1928
Жер аумағы	66,3 мың км²
Тұрғындары
Тұрғыны	86,8 мың адам (1897)

Тарихы

1868 жылы Орал облысы құрамында Гурьев уезі құрылды. 1920 жылы 12 қазанда уез Қырғыз АКСР Орал губерниясының құрамына кірді. 1928 жылы Гурьев уезі таратылып, оның аумағы Қазақ АКСР Гурьев округінің құрамына қосылды.

Әкімшілік бөлінісі

XX ғасырдың басында уезге 5 станица мен 1 орыс және 17 қазақ болысы кірді.

• 1914 жылдағы станицалар
• Кулагин - 3 ауыл (Харькин, Горы, Гребенщик)
• Орлов - 2 ауыл (Зелёный, Топайлы)
• Жаманқала - 2 ауыл (Карманов, Бақсай)
• Сарайшық - 4 ауыл (Богатин, Сорочин, Редут, Кандауров)
• Гурьев

1920 жылға қарай уез келесі болыстарға бөлінді:

• Ақбас көшпелі
• Ақжал көшпелі
• Бұлан көшпелі
• Гурьев
• Жаршық көшпелі
• Жылқосы көшпелі
• Зеленов
• Есбол көшпелі
• Қарабайлы көшпелі
• Қарабау көшпелі
• Қаратөбе көшпелі
• Қарашағыр көшпелі
• Кермеқас көшпелі
• Қызылқоға көшпелі
• Редут
• Самар
• Сімбірті көшпелі
• Жем көшпелі
• Жем-Атырау
• Жаманқала

1921 жылы Берік пен Қаракөл болыстары да болды.

1922 жылы Ақжал және Бестөбе болыстары Ақжал-Бестөбе көшпелі болысына біріктірілді. Зон болысы Есбол болысынан біраз уақытқа бөлінді. 18 қыркүйекте Тайсоңған болысы Ақтөбе губерниясының Темір уезінен көшірілді.

1923 жылдың жазында Ракуша, Сарыкөл, Сокол және Топайлы болыстары құрылды. Бұл кезде Ембі болысына Ақбас, Жаршық, Жылқосы және Қарабайлы болыстары; Былан - Ракушаға; Гурьев - Соколға; Зеленов мен Жаманқала - Қызылқоғаға; Қарабау - Сарыкөлге; Қарашағыр - Ақжалға; Кермеқас - Есбол мен Сарыкөлге; Самар - Редутқа; Қаратөбе мен Сімбірті - Соколға қосылды. Ақжал-Бестөбе болысы Ақжал болып өзгертілді.

1923 жылы 23 тамызда жойылған Калмыков уезінен Горы мен Индер болыстары Гурьев уезіне берілді. Сол жылдың 2 қазанында Қарасамар болысы Жымпиты уезінен Гурьевке ауыстырылды. Содан кейін Топайлы болысы Кулагин болып өзгертілді.

1924 жылдың аяғында Индер және Қарасамар болыстары Жымпиты уезіне, одан Қатыншағыл болысы Гурьев уезіне берілді. Горы болысы Кулагинге қосылды.

1925 жылы қыркүйекте Сарытөбе болысы Бөкей уезінен Гурьев уезіне ауыстырылды.

1926 жылы Қатыншағыл болысы Қарасамар деп өзгертілді.

1927 жылы қыркүйекте Редут және Сарытөбе болыстарының бөліктерінен Новобогат болысы құрылды.

Тұрғындары

1897 жылғы халық санағы бойынша уезде 86,8 мың адам тұрды. Оның ішінде қазақтар - 81,7%, орыстар - 16,9%, татарлар - 1,1%. Уездік Гурьев қаласында 9322 адам тұрды. 1926 жылы уезде 124,9 мың адам тұрды.