Данияр (Қасым ханы)
Данияр (тат. Daniəl xan, Даниял, دانیال) — ханзада, Қасым билеушісі (1469-1486). Қасым ханзаданың ұлы және Ұлық Мұхаммед ханның немересі. Әкесі қайтыс болғаннан кейін билікті өз қолына алды.
| Данияр тат. Daniəl xan, دانیال | ||
| Лауазымы | ||
|---|---|---|
| ||
| 1469 — 1486 | ||
| Ізашары | Қасым | |
| Ізбасары | Нұрдәулет | |
| Өмірбаяны | ||
| Діні | ислам | |
| Дүниеге келуі | 1469 бұрын | |
| Қайтыс болуы | 1486 | |
| Әкесі | Қасым | |
| Балалары | Қарақұша | |
өңдеу  |
||
Бізге жеткен дерек көздерінде бұл туралы алғашқы рет 1471 жылы ұлы кінәздің Новгородқа қарсы жорығына байланысты айтылған. Данияр «ханзадалары, шонжарлары және казактарымен» 14 шілдеде Шелон шайқасында ерекшеленді. 40 адам қаза тапқан татарлар үйлеріне босатылды. Айта кететін жайт, бұл жорық кезінде оларға адамдарды тұтқындауға тыйым салынды.
Коломнада өз әскерімен бірге 1472 жылы Ұлы Орда ханы Ахметтің шабуылын тойтаруға қатысты.
Ол Мәскеудегі Новгородқа қарсы жорықта қасым татарларының полктерін басқарды (1477).
Шарттық жарғыларда бірнеше рет кездеседі. Орыс кінәздарынан «алым» алған.
Даниярдың белгілі жалғыз ұлы Қарақұша 1486 жылы дәрігер Антонның сәтсіз емінен кейін әкесі тірі кезінде қайтыс болды. Осы Қарақұшаның ұлы туралы айтылғанымен, оның халқы III Иванның бұйрығымен Мәскеу өзенінің мұзында Антонды пышақтап тастады, бірақ Данияр қайтыс болғаннан кейін Қасымдағы Қазан әулеті Қырыммен алмасты.
Әдебиет
өңдеу- Вельяминов-Зернов В. В. II. Данияр // Қасым патшалары мен ханзадалары туралы зерттеу — 2. — СПб.: В тип. Имп. Академии наук, 1863. — Т. I. — Б. 73-90. — XIII, 558 б.