Денеш Габор

Денеш Габор (Деннис Габор) (маж. Gábor Dénes; 5 маусым 1900, Будапешт — 9 ақпан 1979 ж., Лондон) — венгр физигі, 1971 жылы «голографиялық әдісті ойлап тапқаны және жасағаны үшін» физика бойынша Нобель сыйлығының лауреаты.

Денеш Габор
маж. Gábor Dénes
Денеш Габор (1971)
Туған күні	5 маусым 1900 (1900-06-05)
Туған жері	Будапешт, Австро-Венгрия
Қайтыс болған күні	9 ақпан 1979 (1979-02-09) (78 жас)
Қайтыс болған жері	Лондон, Англия
Альма-матер	Будапешт технология және экономика университеті, Берлин техникалық университеті
Атақты шәкірттері	Эрик Эш
Несімен белгілі	голографияны ойлап табушы
Марапаттары	Физика саласындағы Нобель сыйлығы (1971) Үлгі:Британ империясының ордені

Өмірбаяны

Денеш Габор 1900 жылы 5 маусымда Будапештте еврей отбасында дүниеге келген. 1902 жылы отбасы елде жүргізіліп жатқан мадияризация саясатына байланысты Гюнсбергтен Габорға фамилиясын өзгертуге рұқсат алды. Ол өзінің алғашқы жылдарында физикаға қызығушылық танытты — ағасы Дьердем Денес Габормен бірге ол ғылыми кітаптар мен журналдардан оқыған тәжірибелерін үй зертханасында қайта шығарды.

Габор 1920 жылы Будапешт техникалық университетінде инженер мамандығын бітірді. 1921—1924 жылдары Берлин техникалық университетінде оқуын жалғастырды. 1927 жылы диссертациясын қорғағаннан кейін ол Siemens&Halske AG (қазіргі Siemens) компаниясында жұмыс істей бастады. Компанияда жұмыс істеп жүріп, ол өзінің бірінші өнертабысы — жоғары қысымды сынап шамын жасады. 1933 жылы ол нацистік режимнің орнауына байланысты Германиядан кетіп, Ұлыбританияға, British Thomson-Houston компаниясына жұмысқа кетті. 1947 жылы ол голографияны ойлап тапты, ол үшін 1971 жылы физика бойынша Нобель сыйлығын алды. Бұл жаңалық 1960 жылы лазер пайда болғанға дейін коммерцияланбады.

Габорды адамдардың қалай естіп, сөйлейтіні де қызықтырды. Осы зерттеулердің нәтижелеріне сүйене отырып, ол түйіршікті синтез теориясын жасады.

1948 жылы Габор Лондон Императорлық колледжіне жұмысқа кетті, ал 1958 жылы қолданбалы физика профессоры болды және 1967 жылы зейнеткерлікке шыққанға дейін сонда жұмыс істеді. Зейнеткерлікке шыққаннан кейін ол негізінен Италияда тұрды.

Марапаттары мен атақтары

• 1956 — Лондон корольдік қоғамының мүшесі
• 1964 — Венгрия ғылым академиясының құрметті мүшесі
• 1967 — Юнг медалі мен жүлдесі
• 1968 — Румфорд медалі
• 1968 — Альберт Мишельсон медалі
• 1970 — IEEE Құрмет медалі
• 1970 — Британ империясы орденінің командоры
• 1971 — Физика бойынша Нобель сыйлығы
• 1971 — Холлвек сыйлығы
• 1973 — Вейцманның мемориалдық лекциялары
• 1973 — АҚШ Ұлттық ғылым академиясының шетелдік мүшесі

Сондай-ақ, қараңыз

• Денеш Габор халықаралық сыйлығы ( NOVOFER қорымен марапатталады)

Сілтемелер

• Д. Габор. «Голография (1948—1971)». Нобель дәрісі // Физика ғылымдарының жетістіктері, 109 том, 1-шығарылым, қаңтар 1973
• Храмов Ю. А. Габор Деннис // Физиктер : Өмірбаяндық анықтама / Ред. А.И. Ахиезер. — Бас. 2-ші, өңд. және тол. — М. : Ғылым, 1983. — Б. 70. — 400 бірге. — 200 000 дана.
• Өмірбаяны «Ғылым және технология» электронды кітапханасының сайтында (орыс.)
• Нобель комитетінің сайтынан алынған ақпарат (ағыл.)
• Деннис Габор, 5 маусым 1900 — 9 ақпан 1979 / Корольдік қоғам стипендиаттарының өмірбаяндық естеліктері 1980 т. 26 т. 107-147, тақта, Т.Е.Аллибон (ағыл.)