Емен жапырақты құмсәлбен
Емен жапырақты құмсәлбен (лат. Chamaesphacos ilicifolius, орыс. Хамесфакос падуболистный) [1]- тауқалақайлар тұқымдасы құмсәлбен туысына жататын бір жылдық өсімдік.
| Емен жапырақты құмсәлбен | ||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Ғылыми топтастыруы | ||||||||||
| ||||||||||
| Екі-есімді атауы | ||||||||||
| Chamaesphacos ilicifolius |
Ботаникалық сипаты өңдеу
- Биіктігі 5-17 см, түбінен бастап жайыла бұтақталған.
- Жапырағы сопақша жұмыртқа немесе қандауыр тәрізді, екі ұшы да сүйір, жиегі өткір тісшелі, тісшілері өткір тікенге ұласады, үстіңгі жағы жалаң, астыңғы жағын, кейде тек өзегінің бойын ұзын әрі бұйра түк басқан.
- 4-6 гүлі масаққа біріккен. Гүлсерігі қысқа, цилиндр тәрізді, тостағаншасының ұзындығы 6-7 мм, сыртын ұзын бұйра түк жапқан, тісшелері ұшбұрышты үшкір келеді. Жемісі піскен кезде тостағаншасы қоңырау тәріздене ұлғайып, ұзындығы 10 мм-ге жейін жетеді, тісшелерінің ұзындығы 6 мм. Күлтесі қызғылт күлгін түсті, жіңішке түтігінің ұзындығы 12 мм-дей болып келеді. Үстіңгі ерні ұзынша, ұш жағында аздап ойықтала тілімделген.
- Қара немесе бурыл түсті жаңғақшасының ұзындығы 3 мм, ені 1 мм, қара дақтары бар, бүйірі мен ұш жағына қарай жарғақты. Мамыр-маусым айларында гүлдеп, маусым-шілдеде жемісі піседі.
Таралу аймағы мен өсетін жері өңдеу
Қазақстанда Торғай қолаты, Арал теңізі маңында, Қызылорда облысында, Бетпақдала, Мойынқұм, Қызылқұм шөлдерінде, Жетісу (Жоңғар) және Теріскей Алатауларында, Шу-Іле тауларында өседі. Өсетін орны - құмды шөлдер, далалар, құмды жарлар, құрғақ жерлер.
Дереккөздер өңдеу
- ↑ Қазақстан табиғаты:Энциклопедия / Бас ред. Б.Ө.Жақып. - Алматы:" Қазақ энциклопедиясы" ЖШС, 2011. Т.З. - 304 бет. ISBN 9965-893-64-0 (Т.З.), ISBN 9965-893-19-5