Ерте ислам мешіті және орта ғасырлық Керуен-сарай

Ерте ислам мешіті және орта ғасырлық Керуен-сарай – Жамбыл облысының жергілікті маңызы бар тарих және мәдениет ескерткіштері тізіміне енген археологиялық ескерткіш.

Орналасқан жері

Тараз қаласы, Төле би даңғылы, № 35а.

Кезеңі

VІІІ-ХІІ ғасырлар.

Тарихи деректер

Ислам мешітінің зерттеуі 2005-2008 жылдары Сейітжан Ілиястың басшылығымен «Өлкетану» қоғамдық қорының қаражаттарына жасалды. Мешіт VІІ-ІХ ғасырларға жатады және Қарахан кесенесінен алыс емес жерде орналасқан. Қазбалар кезінде несториандық шіркеуден мешіт болып қайта құрылған бірегей құрылыстың фрагменттері табылған. Тарихшы Нершахидың және оның әріптесі Табаридың хабарламалары бойынша бұхар саманидтері Таразды басып алғаннан кейін халиф Исмаил ибн Ахметтың бастауымен ІХ-Х ғасырларда жергілікті халық исламды қабылдайды. Осының нәтижесінде барлық христиандық шіркеулер мен зороастралық ғибадатханалар мешіт болып қайта салынды. Нысанның христиандар кезінде кіретін есігі шығыстан және батыстан болған кезде дұрыс шаршы пішінді болды. Сонымен қатар, қазба жұмыстары кезінде көне христиан дініне жататын көптеген жәдігер табылды.
Мұсылмандардың келуімен екі ескі есік сылап тасталынған, ал солтүстік жағынан жаңа есік кесіліп салынған. Ғимараттың батыс бөлігінде қабырғасында михраб - дұғаларын жасауға арналған аркамен көмкерілген қуыс жасалған. Қазір көне ислам мешіті қайта жөндеуден өтіп, «Рухани жаңғыру» мемлекеттік бағдарламасының шеңберіндегі аймақтың салтық орындарының тізіміне қосылды.

Мешіттің қарама-қарсы жағында VІІІ-ХІІ ғасырларға жататын Керуен-сарай орналасқан. Керуен-сарай аумағында сазды қазандықтар мен құмыралар, сонымен қатар, қарахандықтар дәуірінің ақшалары, түргеш және қытай ақшалары табылған. Мешітпен бірге құрылыс бірыңғай сәулет кешені болып табылады. Қызметтік түрде Керуен-сарай 8 кішігірім бөлмелерден, оның ішінде дәрет алуға арналған залдан тұрады.
Екі нысан да аймақ бойынша туристтік маршруттар реестріне қосылған және ашық аспандағы мұражай болып табылады.^[1]

Дереккөздер

↑ Қазақстанның тарихи-мәдени нысандарының және жаппай зиярат ету орындарының альбомы/ ; ҚР Мәдениет және спорт министрлігі, Қазақ ғылыми-зерттеу мәдениет институты ; [жоба авторы Т. Бекбергенов ; бас ред. А. Р. Хазбулатов]... – Астана : [б. ж.], 2018. - 495 б., суретті; . – Библиогр.: 490 б. . – 100 дана – ISBN 978-9961-23-485-9

[1] Қазақстанның тарихи-мәдени нысандарының және жаппай зиярат ету орындарының альбомы/ ; ҚР Мәдениет және спорт министрлігі, Қазақ ғылыми-зерттеу мәдениет институты ; [жоба авторы Т. Бекбергенов ; бас ред. А. Р. Хазбулатов]... – Астана : [б. ж.], 2018. - 495 б., суретті; . – Библиогр.: 490 б. . – 100 дана – ISBN 978-9961-23-485-9

[1]