Ескі татар тілі
Ескі татар тілі (тат. İske Tatar ädäbi tele, يسكى تاتار تلى) - түркі тілдерінің бірі. Ескі татар тілінде XIII - XIX ғасырларда көптеген әдеби шығармалар жазылған. Жазуында араб әліпбиі қолданылған.
| †Ескі татар тілі | |
| Өз атауы: |
тат. İske Tatar ädäbi tele |
|---|---|
| Елдер: | |
| Аймақтар: |
Еділ бойы |
| Күйі: |
† жойылған тіл |
| Жойылды: |
XIX ғ. |
| Классификация | |
| Санаты: | |
| Жазуы: | |
| Тіл коды | |
| ISO 639-1: |
— |
| ISO 639-2: |
— |
| ISO 639-3: |
— |
| Тағы қараңыз: Жоба:Лингвистика | |
Ескі татар тілі Алтын Ордадағы көне түркі тіліне негізделген әдеби тіл ретінде қалыптасқан[1]. Әдеби тіл XII—XIV ғасырлардығы әдеби тілдің негізінде құрала бастаған деп есептеледі. Нағыз ежелгі татар тілі Қазан хандығының дәуірінде XV - XIX ғасырларда қалыптасқан[2]. Көптеген әдеби , жазу ескерткіштері осы күнге дейін сақталған.
Осы күнге дейін сақталған кейбір ежелгі татар тілінде жазылған шығармалар:
- «Кыйсса-и́ Йосыф» - Кул Гали,
- «Гулистан бит-тюрки» - Сейф Сараи,
- «Мухаббат-наме» - ал-Хорезми,
- «Хосров мен Ширин» - Кутба,
- «Нахдж ал-фарадис» - Махмуд ас-Сараи ал-Булгари,
- «Пайғамбарлар тарихы» - Рабгузи,
- «Тухваи-Марда́н» және «Нуры Соду́р» - Мухамедьяр т.б. [3]
XIX ғасырдың ортасына дейін бұл тіл кең қолданыста болған. 1905 жылы алғашқы татар халық тіліндегі газеттің шығуымен қолданыстан шыға бастаған.
Дереккөздер
өңдеу- ↑ «Реформы письменности татарского языка: прошлое и настоящее» Измайлов И.Л., Каримов И.Р. Журнал «Родина». 1999. № 11
- ↑ Исхаков Д. М. Татары (популярный очерк этнической истории и демографии) // Татары. — Наб. Челны: КАМАЗ, 1993. Мұрағатталған 20 сәуірдің 2020 жылы.
- ↑ Татары Среднего Поволжья и Приуралья'; ред. Воробьев, Н.И.; Хисамутдинов, Г.М.; Изд-во: М.: Наука, 1967. — с. 374-375.