Жазық Меңаяққызы

Жазық Меңаяққызы (1826, Шығыс Қазақстан облысы Шұбартау ауданы (қазіргі Аягөз ауданы) Бесбұлақ ауылы — 1863, сонда) — ақын. Арғын тайпасы Қуандық руы Мамайдар бөлімінен шыққан (төлеңгіт). Бала кезінде шешек ауруы салдарынан екі көзінен айырылып, қасірет шегеді. Тағдырына мойымай, жастайынан ақындық жолға түседі, суырыпсалма ақындығымен елге танылады. Жазық өлеңдері Сарыарқа өңірі мен Жетісуға кеңінен таралады. А.Янушкевич 1864 жылы тамыздың 23-інде Жазықпен жүздесіп, оның өлеңдері мен толғауларын өз аузынан жазып алады. Ол ақын қыздың әдемі даусына, суырыпсалмашылық өнеріне, өлеңдерінің азаматтық үнінің айқындығы мен батылдығына тәнті болып, өзінің “Қазақ даласына жасалған саяхат туралы жазбаларында” (поляк тілінде — 1861, 1875; орыс тілінде — 1966; қазақ тілінде — 1979) Жазық туралы жылы лебіз білдіреді. Жазықтың шығармалары қазақ тілінде сақталмаған. Янушкевич кітабында поляк тілінде жарияланған. Жазықтың екі өлеңі (көрнекті орыс ақыны М.Цыбин орыс тіліне аударған) Мұхтар Мағауин құрастырып шығарған “Поэты Казахстана” жинағында 1978 жылы Ленинград қаласында (қазіргі Санкт-Петербургте) тұңғыш рет жарық көрді. Қарапайым халықтың ауыр тұрмысын, ел билеушілер мен патша шенеуніктерінің зорлық-зомбылықтарын жырға қосқан “Туған елді таныстыру”, “Адольф Янушкевичке” атты бұл екі өлеңін 1995 жылы Мерғали Ыбырайұлы қазақ тіліне аударған.

Сілтемелер

Қазақ энциклопедиясы