Жазы (Қарадария тармағы)
Жазы (қыр. Жазы суусу) — Орта Азиядағы өзен[1]. Қырғызстандағы Өзген ауданының аумағы арқылы ағып өтеді, Қарадарияның оң жақ ірі саласы болып келеді[2].
| Жазы | |
|---|---|
| қыр. Жазы суусу | |
| Сипаттамасы | |
| Ұзындығы | 122 км |
| Су алабының ауданы |
2620 км² |
| Су алабы | Кемпірабат бөгені → Қарадария → Сырдария → Солтүстік Арал теңізі → Оңтүстік Арал теңізі |
| Су шығыны | 33,5 м³/с (Өзген) |
| Бастауы | |
| • Орналасқан жері | Ферғана жотасының оңтүстік беткейі |
| • Координаттары | 40°46′57″ с. е. 74°12′56″ ш. б. / 40.78250° с. е. 74.21556° ш. б. (G) (O) (Я) |
| Сағасы | Кемпірабат бөгені |
| • Биіктігі | 889 м |
| • Координаттары | 40°48′34″ с. е. 73°11′15″ ш. б. / 40.80944° с. е. 73.18750° ш. б. (G) (O) (Я)Координаттар: 40°48′34″ с. е. 73°11′15″ ш. б. / 40.80944° с. е. 73.18750° ш. б. (G) (O) (Я) |
| Орналасуы | |
| Ел |  Қырғызстан
|
| Аймақ | Ош облысы |
Өзеннің ұзындығы 122 км, су алабының ауданы 2620 км², орташа көпжылдық шығыны (Өзгенде) 33,5 м³/с, су шығыны көбіне мамырда болады 418 м³/с, қыста ең аз шығыны болады 6,4 м³/с. Су жиналатын орынның орташа биіктігі теңіз деңгейінен 2150 метрді құрайды.
Ферғана жотасының оңтүстік-батыс беткейінен басталып, Шілбелеу асуының батысында Шабай деген атпен жалпы батыс бағытта ағып жатыр. Орта ағысында өзен жағасында үйеңкі-жаңғақ орманы бар. Теңіз деңгейінен 889 метр биіктіктегі Кемпірабат суқоймасына құяды.
Өзен аймағының шегінде Жазы өзеніне көптеген, негізінен оң жақ салалары құяды. Оның ішінде ең ірілері Зергер, Доңызтау, Зындансу өзендері. Ұзындығы 50 шақырымнан асатын Зергер өзені Өзген қаласының маңында Жазы өзеніне құяды.
Өзен бойында Саламалық, Еркінтау, Қызылшарба, Қызылтау, Мырза Әке, Ильичевка, Өзген елді мекендері орналасқан.
Өзен жағасында шамамен б.з.б. 4-1 ғасырларда салынған Шоробашат қалашығы орналасқан[3][4].
Дереккөздер
өңдеу- ↑ GeoNames.org. www.geonames.org. Тексерілді, 18 қыркүйек 2019.
- ↑ Ош облысы — Өлкелер — Қырғызстан жайлы — Қырғызстанға қош келдіңіз!. www.welcome.kg. Тексерілді, 18 қыркүйек 2019.
- ↑ Шоробашат қалашығы деп аталатын үлкен тұрақтың қирандыларын зерттеу (б.з.б. 16 ғ.). www.worldexplorer.ru. Тексерілді, 18 қыркүйек 2019.
- ↑ Қырғызстандағы тарихи ескерткіштер. www.allkyrgyzstan.com. Тексерілді, 18 қыркүйек 2019.