Жалама айдаған жылдар
Жалама айдаған жылдар — 1912 — 1914 жылдары Батыс Моңғолияда болған қанды оқиға. 1911 жылы Моңғолияның Қобда қаласын Цинь империясының әскерінен азат етуге қатысып моңғолдар арасында беделін күшейтіп алған қалмақ Да Лама Дамбийжанцан Моңғолияның батыс бөлігін орталықтан бөліп алып Батыс Моңғол хандығын немесе бұрынғы Жоңғар хандығын қайта құруды көздейді. Өзін Әмірсананың шөбересі деп жариялаған ол Батыс Моңғолияның орталығын Қобдадан 60 шақырым жердегі Шарцэх аталатын елеусіз кішкене шіркеуге ауыстырып, батыстағы қазақтарды моңғолдар тығыз орналасқан шығысқа қарай көшуге мәжбүр етеді. Көш кезінде талай адам қаза тауып, мал басы шығынға ұшырайды. Бұған наразы болып Алтай (Шыңжандағы Алтай аймағы) асып қашпақ болғандары аяусыз жазаланады. Қазақтардың бір тобы Да Ламаның әскеріне қарсылық танытып Шүйге барып паналайды. Да Лама мұның қарымтасын жергілікті қазақтардан қайтарып елді қырғынға ұшыратады. Кейін Ресей мен Моңғолия үкіметтерінің бірлескен қимылымен Да Лама тұтқындалып, аталмыш нәубет аяқталады. Бұл оқиға Моңғолия қазақтары арасында “Жалама айдаған жылдар” (“Жалама” сөзі Да Ламаның қазақша айтылуы) деген атпен есте қалған.
Дереккөздер
өңдеуҚазақ Энциклопедиясы
|
Бұл — мақаланың бастамасы. Бұл мақаланы толықтырып, дамыту арқылы, Уикипедияға көмектесе аласыз. Бұл ескертуді дәлдеп ауыстыру қажет. |
| Бұл мақаланы Уикипедия сапа талаптарына лайықты болуы үшін уикилендіру қажет. |
| Бұл мақалада еш сурет жоқ.
Мақаланы жетілдіру үшін қажетті суретті енгізіп көмек беріңіз. Суретті қосқаннан кейін бұл үлгіні мақаладан аластаңыз.
|