Жанкісі Өтемісұлы

Жанкісі Өтемісұлы шамамен 1740-1815 жылдар арасында ғұмыр кешкен би әрі жырау. Алматы облысының Балқаш ауданында туған, руы Арғын ішінде 7 Момынның біреуі Дадан-Тобықты. Жас кезінен-ақ Үйсін, Найман арасына атағы жайылған әділ қыстау шапқыншылық заманда Сыр бойына ойысып, қоныстанған. Сыр елі Қоқан хандығының кол астында еді. Арада талай шайқас, дау. Жанкісі би жеңіп отырады. Қоқан хандары оған салады. Акыры аңдып жүріп оны мерт қылады. Арты құн дауына айналып , ел қокандықтарга қарсы көтеріледі. Батырлар, билер басқарған көтерілістің соңы қоқандықтардын айып, құн төлеуімен аяқталады. Жанкісінің қоқандықтарға қарсы айтқан мірдің басқа Бөгенбай батырды жоқтап айтқан толғауы да ел батыр мерт болғанда оны Абылай ханға батылы жетіп, кім естіді дегенде Жанкісі жырау "мен барамын" деп шыққан екен. Жанкісінің Қоқан ханына айтқаны:

Ассалаумағалейкум, Алдияр тақсыр ханымыз. Алдыңа келді қарашан, Арызын қабыл алыңыз. Өтірік болса арызым, Мінеки, сізге жанымыз! Өзіңіз қосқан зекетші, Біздің елде Жүзбай бар. Жүзбайдың жүрген жерінде Жылау менен ойбай бар. Және мұнда жолдасы, Қаратамыр Дадан бар. Еріп жүрген артында, Қырық-отыздай адам бар. Шоңмұрын деген молдасы, Төлеген деген жорғасы бар. Атына жемді салуға, Алты еннен қылған дорбасы бар. "Келі түбім" деп алады, "Кеусенім" деп алады, "Отыра зекет" деп алады,

"Кұшақ зекет" деп алады Арқадан келген көп Найман Аң-таң болып қалады Айтайын десең ұрады Ұрмақ түгіл қырады. Қаумалаған 7 Момын, Қорлаушыдан құтылар Амал-айла таба алмай, Қарайды да тұрады. Алдына салып айдайды, Ашулансаң байлайды. Әкімі жоқ қазаққа, Теңдік жоқ деп ойлайды. Алса малға тоймайды, Біз жыласақ, ойнайды Ел ішінде ажарлы Қыз-катынды коймайды. Жақсыларды сөгеді, Ат үстінен тебеді. Жүрексініп отырмын, Айтар сөзім көп еді...

Жанкісі бидің бүл толғауы 1876 жылы Ресей географиялық қоғамының Орынбор бөлімше жазбаларында жарияланған.