Жансыздандыру

Жансыздандыру, ауыртпау ((гр. ἀναισθησία — сезімсіз)). Стоматологияда кең қолданылатын әдіс, операция жасайтын органның немесе тканьнің ауыру сезімін уақытша жою. Пульпит, периодонтит т. б. ауруларды емдегенде, болмаса шіріген тісті жұларда керекті нервтерге жансыздандыратын ерітінділер (новокаин, тримекаин, лидекаин т. б.) жіберіледі.

Классификация

Анестезия сезімтал жүйке импульсін қабылдау немесе беру әртүрлі деңгейде бұзылған кезде пайда болады:

• сезімтал рецепторлардың зақымдануы;
• сенсорлық нервтердің зақымдануы;
• мидың зақымдануы, жүйке импульстарын қабылдауды бұзу;
• мидың сезімтал рецепторлардан алған ақпаратты дұрыс түсіндіруге кедергі келтіретін психикалық аурулар, мысалы, истерия.
• Бұзылған сезімталдық түріне байланысты анестезия:
• толық анестезия (сезімталдықтың барлық түрлерін блоктау)
• ішінара анестезия (сезімталдықтың белгілі бір түрінің блогы)
• ауырсыну сезімі жоқ - анальгезия
• температуралық сезімталдықтың болмауы - термиялық анестезия
• тактильді сезімталдықтың болмауы
• дененің кеңістікте орналасуын сезінбеу
• дәмнің болмауы - агеузия
• иістің болмауы - аносмия

Егер көру, есту қабілетінің бұзылуы немесе дененің кеңістікте орналасуын анықтау сәйкес рецепторлардың зақымдануынан туындаса, онда оларды зерттеумен офтальмология және отоларингология сияқты ғылымдар айналысады. Егер анестезия рецепторлардың басқа түрлерінің зақымдалуына немесе жүйке жасушалары арасындағы байланыстардың бұзылуына байланысты болса, неврология оны зерттейді. Психиатрия психикалық бұзылулардан туындаған анестезияны зерттейді.

Алгология созылмалы ауырсыну мәселелерімен айналысады, ал анестезиология медицинада арнайы анестезия деп аталады.

Анестезиологияда анестетиктердің көмегімен анестезия хирургиялық операциялар және басқа да ауыр медициналық процедуралар кезінде жүзеге асырылады. Жасанды анестезия 1847 жылдан бері қолданылып келеді: биыл Джеймс Симпсон хлороформды ашты.