Жауторғай

Жауторғай
	; Adult of subspecies P. m. saturatus in Japan
Амандық күйі
	; Least Concern (IUCN3.1)
Ғылыми топтастыруы
Дүниесі:	Жануарлар;
Жамағаты:	Хордалылар;
Табы:	Құстар;
Сабы:	Торғайтәрізділер;
Тұқымдасы:	Торғайлар;
Тегі:	Passer;
Түрі:	Жауторғай;
Екі-есімді атауы
	Passer montanus; (Linnaeus, 1758)
	; Afro-Eurasian distribution Жазғы мекендеуі; Төлдейтін жерлері; Қысқы төлдемеітін мекені
Синонимдері
	Fringilla montana Linnaeus 1758; Loxia scandens Hermann 1783; Passer arboreus Foster 1817;

Жауторғай (лат. Passer montanus) - торғайлар тұқымдасының ең кішкене денелі биологиялық түрі. Топтасып ұшатын құс.

Биологиялық сипаттамасы

Салмағы - 17-28 г, дене тұрқы 12,5 — 14 см.^[2]^[3]. Біршама ашық реңді, аталығы мен аналығын бірінен-бірін сырттай қарап ажы- рату қиын. Өзге торғайлардан айырмашылығы - басындағы қоңыр реңнің екі жағындағы ашық ақ реңктегі дөңгелек қара түсті теңбілінің болуы. Едәуір ірі денелі үй торғайдан айтарлықтай икемді, ал дауысы әлдеқайда жоғары және сыңғырлап естіледі. Ересек торғайлар аралас жеммен қоректенеді, ал балапандары тек қана бунақденелілерді жейді.

Ұяларын ағаш қуыстарына және басқа қуыстарға орналастырады. Шымшықтарға арнап ілінген, кірер аузы едәуір үлкен, қолдан жасалған ұялау орнын пайдаланады. Бір жазда екі, тіпті үш рет балапан өргізеді. Салындыдағы 5-6 шұбар жұмыртқаларды аталығы және аналығы басады, олар балапандарын да бірлесіп қоректендіреді. Жаз соңында жауторғайлар басқа торғайларға қосылып астық егілген далаға барады да, дәнді дақылдар түсіміне айтарлықтай зиян келтіреді. Алайда бұлар-- қалада өте пайдалы құстар.

Таралуы

Сусыз шөлден және биік таулардан басқа жерлерде бүкіл Қазақстанға кең таралған^[4]. Барлық жерде жеке жұптарымен отырықшы өмір сүреді^[5].

Дереккөздер

↑ BirdLife International Passer montanus. IUCN Red List of Threatened Species. Version 2013.2. International Union for Conservation of Nature (2012). Тексерілді, 26 қараша 2013.
↑ Killian Mullarney, Lars Svensson, Dan Zetterström, & Peter J. Grant, Birds of Europe, Paperback,United States,Princeton University Press,2000,363 бет, isbn=978-0-691-05054-6
↑ http://www.iucnredlist.org/
↑ http://www.birds.kz/
↑ Мектеп энциклопедиясы. Алматы: Атамұра, 2010

Бұл — мақаланың бастамасы.
Бұл мақаланы толықтырып, дамыту арқылы, Уикипедияға көмектесе аласыз.
Бұл ескертуді дәлдеп ауыстыру қажет.

[IUCN-1] BirdLife International Passer montanus. IUCN Red List of Threatened Species. Version 2013.2. International Union for Conservation of Nature (2012). Тексерілді, 26 қараша 2013.

[Mullarney-2] Killian Mullarney, Lars Svensson, Dan Zetterström, & Peter J. Grant, Birds of Europe, Paperback,United States,Princeton University Press,2000,363 бет, isbn=978-0-691-05054-6

[3] ttp://www.iucnredlist.org/

[4] ttp://www.birds.kz/

[5] Мектеп энциклопедиясы. Алматы: Атамұра, 2010

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]