Торғайлар (лат. Passer) – торғайтәрізділер отрядына жататын құстар туысы.

Торғайлар
Passer melanurus
Ғылыми топтастыруы
Дүниесі: Жануарлар
Жамағаты: Хордалылар
Табы: Құстар
Сабы: Торғайтәрізділер
Кіші сабы: Passeri
Ықшам сабы: Passerida
Ұлы тұқымдасы: Passeroidea
Тұқымдасы: Passeridae
Тегі: Passer
Матюрен Жак Бриссон, 1760
Синонимдері

Pyrtiga Cuvier, 1817
Corospiza Bonaparte, 1850
Auripasser Bonaparte, 1851
Sorella Hartlaub, 1880
Ammopasser Zarudny, 1880

Жер шарына кең тараған 27 түрі бар. Африка, Еуропа мен Азияда кең таралған, кейбір түрлері жерсіндіру мақсатымен Америка, Аустралия мен Жаңа Зеландияға апарылған. Қоразы мен мекиенінің сыртқы түсі әртүрлі: қораздарының тамақ асты қара түсті болады. Көпшілігі – отырықшы, кейбіреулері – жыл құстары. Ұзындығы 12 – 15 см. Ағаш қуыстарын, індерді, үй-жайларды мекендейді немесе ағаштарға шар тәріздес ұялар салады. Көптеген түрлері – синантропты. Қорегі – дәнмен; балапандарын бастапқы уақытта жәндіктермен, кейіннен өсімдік тұқымдарымен қоректендіреді. Еуразия аймағында кең тараған түрлері: үй торғайы (P. domestіcus); үнді торғайы (P. іndіcus) және дала торғайы (P. montanus). Орта Азия мен Кавказ сыртында ағаштарда үлкен топ құрып өмір сүретін испандық немесе қаратөс торғай (P. hіspanіolensіs) басым. Шөл даланы мекендейтін сексеуіл торғайы (P. ammodendpі); шөл торғайы (P. sіmlex) мен Сахалин, Оңтүстік Куриль аралдарында кездесетін жирен торғай (P. rutіlans) адамдар мекендерінен тыс жерлерде тіршілік етеді. Үнді және испандық торғайлар – дәнді дақылдардың зиянкестері. Шөл торғайлар сирек кездесетін құс ретінде «Қызыл кітапқа» енгізіліп, қорғауға алынған.[1]

Дереккөздер өңдеу

  1. Қазақ энциклопедиясы