Жақсынтай Қайырбеков

Қайырбеков Жақсынтай - (16.3.1944 жылы туған, Қостанай облысы Жангелдин ауданы Торғай ауылы) – органикалық химия, ұсақ органикалық синтез және катализ саласындағы кеңестік және қазақстандық маман, ғалым, ұстаз, химия ғылымдарының докторы, профессор, қоғам қайраткері, Халықаралық шығармашылық академиясының академигі.

Өмірбаяны

1944 жылы 16 наурызда Қостанай облысы, Жангелді ауданы, Торғай ауылында дүниеге келген.

1964 жылы Ы.Алтынсарин атындағы орта мектепті алтын медальмен бітірген.

1964-1969 жж. Қазақ мемлекеттік университетінің химия факультетінде оқыды.

1971 жылы Д.В.Сокольский атындағы Органикалық катализ және электрохимия институтының аспирантурасына оқуға түсті. 1973 жылдан ҚазҰУ-нің коллоидтық химия, катализ және мұнай химиясы кафедрасында жұмыс істеді. Әл-Фараби, бұрын катализ және техникалық химия кафедрасында кіші, аға, кейін жетекші ғылыми қызметкер қызметтерінде.

1977 жылы академик Д.В.Сокольскийдің жетекшілігімен «Қаңқалық рутений және осмий катализаторларының құрылымы мен физика-химиялық қасиеттерін зерттеу» тақырыбында кандидаттық диссертациясын қорғады.

1996 жылы, мамырда «Гетероциклді және ароматты аминдердің каталитикалық синтезі және олардың практикалық қолданылуы» деген тақырыпта докторлық диссертация қорғады.

Ғылымдағы жолы

ҚазМУ-ды (1969, қазіргі ҚазҰУ) бітірген. ҚазМУ-да кіші, аға, жетекші, бас ғылыми қызметкер (1975–1997) болды. 1997 жылдан профессор қызметін атқарады.

Қайырбеков Жақсынтай жасаған ароматты аминдер мен жартылай өнімді витаминдерді А, Е, В2 каталитикалық синтездеу жолдары Болохов, Долгопрудный, Краснодар, Березниковский химия зауыттарында өндіріске енгізілген.

4 монографияның, 450-ден астам ғылыми мақалалар мен авторефераттардың авторы, оқу процесіне енгізу туралы 7 акт алынды, 2 оқулық және 10 оқу-әдістемелік кешен (соның ішінде зертханалық шеберханаға арналған нұсқаулықтар, қоңыр көмірді каталитикалық гидрлеу процесі енгізілді) жарық көрді.

Қазақстан Республикасының 19 авторлық куәліктері мен патенттерін алды. Оның жетекшілігімен 2 докторлық, 17 кандидаттық және 1 PhD докторы қорғалды.

Марапаттары мен атақтары

• Химия ғылымдарының докторы (1996)
• Профессор (1998)
• Халықаралық шығармашылық академиясының академигі (2014)
• «Қазақстан Республикасы университетінің үздік оқытушысы» (2008, 2013)
• Ерен еңбегі мен жетістігі үшін» медалі (2014)
• «Даңқ жұлдызы – Қазақстан экономикасы» ордені (2014 ж.)
• «Әл-Фараби» атындағы күміс медаль (2019)

Отбасы

Жұбайы – Есеналиева Мәншүк Зейноллақыз.

Балалары – Алтай, Ақмарал.