Жақсүйексіздер
Жақсүйексіздер немесе Агнаттар (лат. Agnatha) — суда тіршілік ететін төменгі сатыдағы хордалы жануарлардың бір тобы. Бұлар - иектері жоқ, танауы сыңар, төменгі сатыдағы омыртқалы жануар. Бұлар кебінесе силур және девон дәуірлерінде тіршілік еткен. Осы күні сақталып қалған түрлері — дөңгелекауызды балықтар тобындағы жылан балықтар мен миксин балықтар. [1].
Жақсүйексіздерде ішкі қаңқаның тіректік қызметін атқаратын және өмір бойы сақталатын арқа желісі болады. Жақсүйексіздердің жақ сүйектері мен жұп жүзбе қанаттары болмайды. Иіс сезу өзегі сыртқа бір ғана танау тесігі арқылы ашылады. Есту мүшесі тек ішкі құлақтан ғана тұрады, онда екі (кейде бір) жартылай иірімді өзектер болады. Желбезек тесіктерінің саны 7 — 20 жұп болып, олардың ішкі тесіктері тыныстық түтікке, ал сыртқы шеті тікелей жеке-жеке тесік болып денесінен сыртқа ашылады. Желбезек тесіктерінің арасында шеміршектен тұратын қаңқасы торланып жатады. Жақсүйексіздердің ертеде тіршілік еткен түрлерінің қазба қаңқа қалдықтары кембрийден девонның соңына дейінгі аралықта Ұлыбритания, Норвегия, Германия, АҚШ, Қытай, Аустралия, Ресей жерлерінен табылған. Дене тұрқы бірнеше см-ден 1 м-ге жеткен. Денесі ұршық тәрізді, кейбір түрлері жалпақ пішінді болған. Олар тұщы суда, теңіз жағалауында тіршілік еткен. Жақсүйексіздердің ертеде тіршілік еткен түрлерін бір танаулылар, қос танаулылар деп екі класқа топтастырады.
Дереккөздер
өңдеу- ↑ Т. Мұсақұлов, ОРЫСША-ҚАЗАҚША ТҮСІНДІРМЕЛІ БИОЛОГИЯЛЫҚ СӨЗДІК І-том ҚАЗАҚМЕМЛЕКЕТБАСПАСЫ, Алматы — 1959, Редакциясын басқарған: Биология ғылымының докторы профессор Т. Дарқанбаев
|
Бұл — мақаланың бастамасы. Бұл мақаланы толықтырып, дамыту арқылы, Уикипедияға көмектесе аласыз. Бұл ескертуді дәлдеп ауыстыру қажет. |