Жаңайдар Обасы

Жаңайдар Обасы — ерте темір дәуірлерінен сақталған ескерткіштер. Ұлытау облысы Ұлытау ауданы Қаракеңгір өзенінің бойында, Жаңайдар қыстағынан оңтүстікке қарай 350 м жерде орналасқан. 1961 жылы Орталық Қазақстан археологиялық экспедициясы (жетекшісі Ә.Оразбаев) тапқан. Тасмола мәдениеті кезінде салынған ғұрыптық ескерткішке жатады (б.з.б. 7 — 6 ғасырлар). Негізгі оба тастан үйілген, диам. 8 м, биіктігі 0,6 м. Осы обадан шығысқа қарай тастан жасалған тұрқы ұзын, енсіз, жіңішке екі жол немесе “мұртты” обалар жалғасады. Солтүстік жолдың ұзындығы 95 м, оңтүстік-тегісі 102 м, бұлардың жалпақтығы орта есеппен 1,7 м. Обадан 2 қыш ыдыстың сынықтары, аттың тістері және ат әбзелдерінің бірнеше қола қапсырмалары табылған. Жолдардың (немесе “мұрттардың”) кезінде күрделі құрылыстар болғаны анықталды. Бұлар екі қатар етіліп қырынан қойылған кішірек тақтатастардан үстін жауып ерекше дәліздер түрінде жасаған деген пікір бар. Дәліздердің екі шеті тастан дөңгеленте өріп шығарған оба іспеттес кішігірім құрылыстармен шектелген, ал ұзына бойы 1, 5 м сайын көлденең тақтатастармен бөлініп қойылған. Жаңайдар Обасы жерлеу ескерткіштеріне жатпайды. Обадан жылқы сүйектерінің шығуы және ұзын жолдардың шығысқа қаратылғаны кешеннің шығып келе жатқан күнге табыну дәстүріне және мұнымен тікелей сабақтас құрбандыққа жылқы шалу ғұрпына байланысты тұрғызылғанын байқаймыз.

Сілтемелер

Қазақ энциклопедиясы