Жуас

Момын, момақан, тыныш мағынасындағы сөз осылай дыбысталады

Момын, момақан, тыныш мағынасындағы сөз осылай дыбысталады. «Қасымыздағы бақылаушылар дәл сол кезде жуас болды...» (Сәкен Сейфуллин, Tap жол.).

Қырғыз тілінде бұл мағынадағы сөз «жоош» қалпында айтылады. Сібір, Алтай төңірегіндегі түркі тілдерінде мұндай сөз кездеспейді. Оларда бұл мағынадағы сөз басқаша дыбысталады. Байқауымызша, сөз төркіні жүйесі басқа тілден сияқты. Қазақ тіліне ауысқан араб, парсы сөздерінің тізімін берген атворлар (Н. Ондасынов, Е. Бекмұхаметов) еңбегінен де бұл сөз сырт қалған. Солай бола тұрса да «жуас» сөзін парсы тілінен ауысқан деуге тура келеді. Ол тілде: йәваш — ақырын, тыныш мағыналарында қолданылатындығы көрсетілген. Осы сөз қазақ тіліне ауысқанда «жуас», қырғыздарға көшкенде «жоош» қалпына дейін дыбыстық өзгеріске түскенде, мағынасы сол қалпында қалған деуге болады: йәваш> йүуaш>жуаш> жуас.[1]

Дереккөздер өңдеу

  1. Бес жүз бес сөз.— Алматы: Рауан, 1994 жыл. ISBN 5-625-2459-6