Жүрегім, ойбай, соқпа енді...

«Жүрегім, ойбай, соқпа енді...» - Абайдың 1892 ж. жазған өлеңі. Көлемі 16 жол. Өлең ақынның «алсам Жесем, алдасам - арбасам»дегеннен басқаны білмейтін көкірегі көрсоқыр жандардан қатты түңілген кезінде туған. Өйткені адам арасындағы жақсылық болсын, жамандық болсын, достық дейсіз бе, қастық дейсіз бе- бәрі де жүректің сезуі арқылы өтпек. Әрбір адамның кеудесіндегі жүрегі - шырылдаған бозторғайы. Сондықтан ол байғұс күйінбей, тебіренбей тұра алар ма? Туындыдағы «Кімге сенсең - сол шикі» деген жолда көп мағына, терең ой, сонымен бірге өмір тәжірибесі жатыр. Болашаққа, бізге айтқан өнеге - өсиеті де осы бір-ақ жолға сыйып тұр. Кіммен дос - жолдас болып бірге жүрсең, соның кемшілігін, кемістігін тезірек байқайсың, «шикі жерін»бірден көресің. Алұлы Абай «шикілігін» көрген соң, жақыныңмен суысып, кектесіп кетпе деп ескертіп тұр. Өйткені жұрттың бәрі пенде, олай болса, олар кемшіліктен құр алақан емес. Абайдың бұл туындысынан жүректі шығыс классиктерімен тең дәрежеде жырлай алғандығын, тіпті кейбір тұстарда асып кеткендігін көруге болады. Туынды шалыс ұйқаспен жазылған. Алғаш 1909 ж. Санкт-Петербургте жарық көрген «Қазақ ақыны Ибраһим Құнанбайүғылының өлеңі» деген жинақта жарияланды. Өлең басылымдарында бір ғана текстологиялық өзгеріс бар. 1909 жылғы жинақта З-шумақтың 1-жолы «Сенісерге жар таба алмай» болып берілсе, қалған басылымдарда бұл жол Мүрсейіт қолжазбалары негізінде «Семісерге жан таба алмай» болып өзгертілген. Туынды ағылшын, араб, қарақалпақ, қырғыз, орыс, өзбек, тәжік, түрікмен, ұйғыр тілдеріне аударылған.[1]

Дереккөздер

өңдеу
  1. Абай. Энциклопедия. – Алматы: «Қазақ энциклопедиясының» Бас редакциясы, «Атамұра» баспасы, ISBN 5-7667-2949-9