Жүріс (Ход) — механизмнің немесе машинаның белгілі бір операцияны жүзеге асыру мақсатында атқаратын қозғалысы.[1][2]

Жүріс түрлері

өңдеу
  • Бос жүріс (Ход холостой) -
  1. механизмнің немесе машинаның пайдалы жұмыс атқармайтын қозға жыллысы;
  2. механизм немесе машинаның қозғалысындағы бос жүріс.
  • Жұмыс жүрісі (Ход рабочий) —

дайындаманың пішінін, өлшемдерін, бетінің кедір-бүдырын немесе қасиеттерін өзгертетін және құралдың дайындамаға қатысты бір рет орын ауыстыруынан тұратын технологиялық әрекеттің аяқталған бөлігі;технологиялық әрекеттердің аяқталған бөлігі. Жұмысшы жүрістің орындалуы қажетті дайындаманың қасиетіне, бетінің кедір бұдырлығына, өлшемдеріне, түріне қатысты. Жұмысшы жүрісте дайындамаға қатысты құралда бірге жүреді;баспақтың немесе тоқпақтың дайындаманы деформациялағанда істейтін жүрісі.

  1. Пайдалы жұмыс жүрісі - механизмнің немесе машинаның пайдалы жұмыс атқарып тұрғандағы қозғалысына не жұмысына сай келетін жүрісі.
  2. Педальдің жұмыс жүрісі - саңылау таусылған соң қосуға немесе айыруға қажетті педаль жүрісі.
  • Қосалқы жүріс (Ход вспомогательный) —
  1. дайындаманың пішінін, өлшемдерін, бетінің кедір-бұдырын немесе қасиеттерін өзгертпейтін, бірақ жұмыс жүрісін орындауға қажетті және құралдың дайындамаға қатысты бір рет орын ауыстыруынан тұратын технологиялық өрекеттің аяқталған бөлігі (мысалы, құралды дайындамаға келтіру);
  2. технологиялық әрекеттердің аяқталған бөлігі. Қосалқы жүрістің орындалуы қажетті дайындаманың қасиетіне, бетінің кедір-бұдырлығына, өлшемдеріне, түріне қатысты емес. Қосалқы жүрісте дайындамаға қатысты құралда бірге жүреді.
  • Педаль жүрісі - тежеуіштің, тіркестің педалінің бастапқы және соңғы орындарының арасындағы қашықтыққа сәйкес жүрісі.
  • Поршень жүрісі - поршеньді қозғауыштың цилиндрінің ішіндегі поршеньнің жоғарғы шекті нүктесінен төменгі шекті нүктесіне дейін, немесе керісінше жүріп өткендегі жолы.

Дереккөздер

өңдеу
  1. Қазақ тілі терминдерінің салалық ғылыми түсіндірме сөздігі: Машинажасау. — Алматы: "Мектеп" баспасы, 2007. ISBN 9965-36-417-6
  2. Орысша-қазақша түсіндірме жалпы сөздік: Көлік / профессор Е. Арын — Павлодар : «ЭКО» ҒӨФ. 2006.