Зубр (лат. Bison bonasus) – сүтқоректілер класы, қуысмүйізділер тұқымдасына жататын жануар. Негізгі мекені Батыс Еуропаның және Орталық Еуропаның орманды аймақтары болып саналады.

Зубр

Амандық күйі
Ғылыми топтастыруы
Дүниесі: Жануарлар
Жамағаты: Хордалылар
Табы: Сүтқоректілер
Сабы: Жұптұяқтылар
Тұқымдасы: Қуысмүйізділер
Тегі: Bison
Түрі: B. bonasus
Екі-есімді атауы
Bison bonasus
(Линней, 1758)
Зубр ареалы
Зубр ареалы
Subspecies

Зубр – ірі жануар. Дене тұрқы 3,5 м, биіктігі 2 м-дей (шоқтығынан алғанда), салмағы 1 тоннадай. Жүні қалың, қоңыр түсті. Бұқасының да, сиырының да мүйізі болады. 2 – 3 жасында жыныстық жағынан жетіледі. Шілде – қыркүйекте күйлеп, 9 айдан соң аналығы жалқы бұзау туады. Бұзауын 5 айдай, кейде 1 жылға дейін емізеді. 20 ғасырдың басында таза тұқымды зубрлар тек қорықтарда сақталып қалды. Сондықтан Ресейде алғаш рет зубр мен бизонды шағылыстырып, түраралық будан – зубр-бизон алынды (1907). Бұларда зубрдың да, бизонның да белгілері болады, бірақ әдетте, екеуінен де ірілеу келеді. Басы зубр басынан үлкенірек, артқы аяғының пішіні өзгешелеу, басының, кеудесінің жүні қалыңдау.

Салмағы 600 – 1000 кг. Аңшылық шаруашылық үшін маңызы зор. 1960 жылы Алматы хайуанаттар саябағында өсірілген бес зубр-бизон Іле Алатауындағы Табынқарағай орманына жіберілген болатын. Бірақ қысы суық, қары мол бұл жерде зубр-бизондар тіршілік ортасына бейімделе алмай, келесі жылы түгелдей шығынға ұшырады. Сондай-ақ осы жылдары төрт таза тұқымды зубрды Іле Алатауының ормандарына жерсіндіру де сәтсіз аяқталды. Зубрлар жойылып кету қаупі бар жануарлар тобына жататындықтан, Халықаралық табиғат қорғау одағының «Қызыл кітабына» енгізілген.[2][3]

Дереккөздер өңдеу

  1. Olech, W. (IUCN SSC Bison Specialist Group) (2008). Bison bonasus. In: IUCN 2008. IUCN Red List of Threatened Species. Downloaded on 14 қаңтар 2009.
  2. «Қазақстан»: Ұлттық энцклопедия / Бас редактор Ә. Нысанбаев – Алматы «Қазақ энциклопедиясы» Бас редакциясы, 1998 ISBN 5-89800-123-9
  3. Орысша-қазақша түсіндірме сөздік: Биология / Жалпы редакциясын басқарған профессор Е. Арын – Павлодар: 2007 - 1028 б. ISBN 9965-08-286-3