Ирена Изидоровна Вейсайте
Бұл мақала әлі тексерістен өтпеді. Тексерілмеген мақалалардағы мәліметтер сенімсіз болуы мүмкін.
|
Ирена Изидоровна Вейсайте (лит. Irena Veisaitė; 9 қаңтар 1928, Каунас — 11 желтоқсан 2020[1], Вильнюс) — кеңестік және Литвалық әдебиеттанушы, театртанушы және театр сыншысы, қоғам қайраткері; Батыс Еуропа әдебиеті мен театр тарихына арналған еңбектердің авторы.
| Ирена Вейсайте | |
| Irena Veisaitė | |
 Ирена Вейсайте (2009) | |
| Туған күні | |
|---|---|
| Туған жері |
Каунас, Литва |
| Қайтыс болған күні |
11 желтоқсан 2020 (92 жас) |
| Қайтыс болған жері | |
| Азаматтығы | |
| Ғылыми аясы | |
| Альма-матер | |
Өмірбаяны
өңдеуИрена Каунаста еврей отбасында дүниеге келген. 1934–1941 жылдары Шолом Алейхем атындағы Каунас гимназиясында идиш тілінде оқыды. Екінші дүниежүзілік соғыс кезінде ол Каунас геттосында ата-анасынан айырылды. Анасы оны Қызыл Армия басып кіргенше паналаған литвалық отбасына тапсырып үлгерді.
1947 жылы Вильнюстағы Саломея Нерис атындағы орта мектебін бітірді. 1953 жылы Мәскеу мемлекеттік университетін неміс тілі мен әдебиеті мамандығы бойынша оқып бітірді. 1963 жылы Ленинград мемлекеттік университетінде филология ғылымдарының кандидаты ғылыми дәрежесін алу үшін диссертация қорғады («Поздняя лирика Гейне: Романсеро»).
1953–1997 жылдары Вильнюс педагогикалық институтында (1992 жылдан бастап Вильнюс педагогикалық университеті) Батыс Еуропа әдебиеті, неміс әдебиеті және 20 ғасыр театр тарихы курстарынан сабақ берді. 1965 жылы доцент; 1999 жылы Вильнюс педагогикалық университетінің құрметті профессоры атағы берілді.
1963–1964 жылдары театр сыншысы ретінде танылды.
Ол 2020 жылы 11 желтоқсанда Вильнюсте 93 жасында коронавирустық инфекцияның салдарынан қайтыс болды[2].
Ғылыми қызмет
өңдеуИрена Вейсайте Литва және басқа елдердің баспасөзінде 200-ден астам мақалалар жариялады. Бірнеше кітаптың құрастырушысы және мектеп оқулықтарының бірлескен авторы.
Әлеуметтік белсенділік
өңдеу- 1990 жылы — профессор Чесловас Кудабомен бірге «Ашық Литва» қорын (Atviros Lietuvos Fondas) құрды;
- 1993 жылға дейін — «Ашық Литва» қорының басқарма төрағасының орынбасары;
- 1993 – 2000 жж. басқарма төрағасы болды;
- Ашық қоғам институтының (Будапешт) және басқа да халықаралық үкіметтік емес ұйымдардың басқарма мүшесі;
- Нида қаласындағы Томас Манн мәдени орталығының кураторийінің мүшесі;
- ЮНЕСКО істері жөніндегі Литва Ұлттық комитетінің мүшесі;
- Литва мәдениет министрлігі Көркемдік кеңесінің мүшесі.
Марапаттары мен атақтары
өңдеу- 1995 ж. – Литва Ұлы Герцог Гедиминас орденінің офицері.
- 2006 ж. – Мәдениет және білім саласындағы қызметі үшін Барбара Радзивилл медалі.
- 2008 – Литва ғылым және білім министрлігінің құрмет белгісі.
- 2012 ж. – Литва-неміс мәдени алмасудағы қызметі және азаматтық ерлігі үшін Гете медалі.
- 2015 – Литва Үкіметінің мәдениет және өнер саласындағы сыйлығы.
- 2018 – Литваға сіңірген еңбегі үшін орденінің бас офицері[3].
- 2020 жылы – Германия Федеративтік Республикасының Құрмет грамотасының қолбасшысы.
Кітаптар
өңдеу- Ауримас Шведас, Ирена Вейсайте. Жизнь должна быть чистой. Перевод с литовского Анны Геросимовой. М.: Пробел-2000, 2019.