Исатай (Атырау облысы)
Исатай — Атырау облысы Исатай ауданындағы ауыл, темір жол бекеті, Исатай ауылдық округі орталығы.
| Ауыл | |
| Исатай | |
 | |
| Әкімшілігі | |
|---|---|
| Ел | |
| Статусы |
Ауылдық округ орталығы |
| Облысы | |
| Ауданы | |
| Ауылдық округі | |
| Тарихы мен географиясы | |
| Координаттары |
46°47′53″ с. е. 50°04′17″ ш. б. / 46.79806° с. е. 50.07139° ш. б. (G) (O) (Я)Координаттар: 46°47′53″ с. е. 50°04′17″ ш. б. / 46.79806° с. е. 50.07139° ш. б. (G) (O) (Я) |
| Ауыл статусы |
2006[1] |
| Уақыт белдеуі | |
| Тұрғындары | |
| Тұрғыны |
▼1466 адам (2021) |
| Этнохороним |
исатайлық, исатайлықтар |
| Сандық идентификаторлары | |
| Автомобиль коды |
06 |
Исатай шекарасы
| |
Басқа мағыналар үшін Исатай (айрық) деген бетті қараңыз.Географиялық орны өңдеу
Аудан орталығы – Аққыстау ауылынан оңтүстік-батысқа қарай 101 шақырым, облыс орталығынан 183 шақырым қашықтықта орналасқан. Ауылдық округ халқының негізгі кәсібі - теміржол саласы болғанымен, жергілікгі тұрғындардың басым бөлігі қосалқы шаруашылық - мал өсіріп, оның өнімін тиімді пайдаланып келеді.
Халқы өңдеу
1989 жылы елді мекенде 1183 адам тұрған.[2] 1999 жылы тұрғындар саны 1354 адам (670 ер адам және 684 әйел адам) болса, 2009 жылы 1501 адамды (748 ер адам және 751 әйел адам) құрады.[3]
2021 жылғы санақ қорытындысы бойынша 1466 адамды (784 ер адам және 682 әйел адам) құрады.[4]
- Халықтың белсенді саны - 913,
- жұмыс жасайтындар саны - 526,
- зейнеткерлер - 156,
- 18 жасқа дейінгі балалар саны - 572,
- жалғызбасты қариялар - 8,
- мүгедектер - 39,
- жұмыссыздар - 47.
Округ тұрғындары бір елді мекен Исатай ауылында топтастырылған.
Тарихы өңдеу
Исатай ауылының алғашқы құрылу тарихы «Атырау-Астрахан» арасын жалғастыратын теміржол кұрылысы басталуына орай жобаланды. 1968 жылдың көктемінде станса салынатын орынға алғашқы құрылысшылар бригадасы келіп, алғашқы үйлер тұрғызыла бастады. Көп ұзамай, елді мекенге теміржол тартылды. Теміржол мен әлеуметтік нысандарды салуға «УС-99» құрылыс басқармасына қарасты №6 жол төсеу пойызы қатысты.
Оған өзге ұлт өкілдермен бірге жергілікті тұрғындар да тартылды. Сөйтіп стансада вокзал ғимаратымен бірге медпункт, Қызыл отау (мәдениет үйі), байланыс үйі, балабақша, бастауыш мектеп құрылысы, 8 үйлік корпустар - бәрі де қызыл кірпіштен салынып, ақ шағылдың ортасында ерекше сәнге оранған жаңа ауыл пайда болды. Жаңа ауыл азаттықтың батыры Исатай Таймановтың құрметіне Исатай стансасы атауына ие болды. Исатай стансасының кеңейіп, ауыл тұрғындарының саны артуы 1970 жылдардың басында селоға жақын жерден «Октябрьск» жаңа кен орны табылып, соны зерттеп игеру үшін барлау, бүрғылау экспедициясы келуімен байланысты. Жұмысшылар вахталық әдіспен жұмыс істеу үшін жатақхана, асхана, наубайхана, электр стансасы, жылу қазандықтары, теміржолшылар балалары үшін балабақша, селоның оңтүстік беткейінен тұрғын үйлер салына бастады. Жұмысшыларды тұрақтандыру мақсатында үй-жайлармен түгел көшіп келу үшін 1972 ж. мұнайшы балаларына арналып сегіз жылдық мектеп ашылып, оған кен орнының «Октябрьск» атауы берілді.
Елді мекендегі көшелер өңдеу
- Ақтөбе көшесі
- Байғожа көшесі
- Барсы көшесі
- Бейбітшілік көшесі
- Ғилыман Хайрошев көшесі
- Достық көшесі
- Досығұл көшесі
- Жалын көшесі
- Жамлиха Түнешов көшесі
- Жеті ауыл көшесі
- Жұмабай Қуанышев (Мектеп) көшесі
- Исатай Тайманұлы көшесі
- Қарабөлек көшесі
- Құрмет Шамахов (Қазан) көшесі
- Насихат Сүгірұлы көшесі
- Өтешқали Ихсанов көшесі
- Теміржол көшесі
- Ынтымақ көшесі
Әлеуметтік және мәдени нысандары өңдеу
Ауылда Исатай орта мектебі, «Балбөбек» бөбекжай-балабақшасы, ауылдық клуб пен ауылдық кітапхана, дәрігерлік амбулатория, 5 орындық стационар, ЭЧ, ШЧ, ПЧ, «Транстелеком», «Қазақтелеком» мекемелері жұмыс жасайды.
Мектеп өңдеу
- Исатай орта мектебі — Октябрь орталау мектебі болып 1972-1973 оқу жылында мұнайшы-барлаушы балалары үшін ашылды. 1973 жылы қысқартылған Калинин бастауыш мектебі (Амангелді уч.) қосылды. 1974-1975 оқу жылынан бастап мектеп орта мектепке айналды. 1976-1977 оқу жылынан бастап мектепке №533 темір жол бастауыш мектебі қосылды. Жаңа типтік жобадағы 320 балалық мектептің іргетасы 2006 жылы қаланып, 2007 жылы 1 қыркүйекте пайдалануға берілді. Мектепке 1992 жылы Исатай Тайманұлы есімі берілді.[5]
Мектепке дейінгі балалар мекемесі өңдеу
- «Балбөбек» бөбекжай-балабақшасы — Балабақша ғимараты 1970 жылы салынған. Жалпы сыйымдылығы 75 орындық. 2012 жылы 45 балалық екі топ ашылды. Қазір балабақшада 36 қызметкер жұмыс жасайды.
Шаруа қожалықтары мен кәсіпкерлік өңдеу
7 жекеменшік дүкен, 2 тойхана, 1 техникалық қызмет көрсету орталығы халыққа қызмет көрсетіп отыр.[6]
2001 ж. ауылға табиғи газ желісі жүргізіліп, ауыл тұрғындары 100 пайызға табиғи газбен қамтылған. «Ақбұлақ» бағдарламасы бойынша су айдау мұнарасы күрделі жөндеуден өтіп, 20,08 шақырым ауылішілік су желісі бар. Ауылда 1165 ірі қара, 606 түйе, 325 жылқы, 4019 қой-ешкі бар. 7 шаруа қожалығы тіркелген.
Дереккөздер өңдеу
- ↑ Исатай ауданының әкімшілік-аумақтық бірліктеріне өзгерістер енгізу туралы
- ↑ 1989 жылғы Қазақ КСР бойынша Бүкілодақтық халық санағының қорытындылары. 3 том
- ↑ 2009 жылғы Қазақстан Республикасы халқының Ұлттық санағының қорытындылары. Астана 2011. 1 том
- ↑ 2021 жылғы ұлттық халық санағының қорытындылары
- ↑ https://isatai.isatai-bb.kz/kz/mektep-turaly/tarikhy.html Мұрағатталған 13 қыркүйектің 2021 жылы. Жалпы білім беретін Исатай орта мектебінің тарихы
- ↑ Исатай ауданы, Алматы "Сардар", 2018 ISBN 978-601-80678-6-0