Ишкашымдықтар

Ишкашымдықтар (өз атауы: ишкошими, ишкошуми)[1] — Памир халықтарының бірі.[2] Тәжікстанның Таулы Бадахшан автономиялы облысысында (Пянж өзенінің оң жағалауында Рын, Нют, Сумджин, Мулводждр ауылдарында) және Ауғанстанда (Пянж өзенінің жоғарғы ағысының сол жағалауында 17 ауыл) тұрады. Саны 2,5 мың адам деп есептелінеді (2006).[3]

ишкошими, ишкошуми
Ишкашымдықтар
Бүкіл халықтың саны

2 500 (2006)

Ең көп таралған аймақтар

 Тәжікстан

Тілдері

ишқашым тілі, тәжік, орыс, парсы тілдері

Діні

Шиизм (исмаилит)

Тілі өңдеу

Тілі - ишқашым тілі. Тәжік, орыс, парсы тілдері де жиі кездеседі.[4]

Діні өңдеу

Сенушілер мұсылман-шииттер (исмаилит)

Кәсібі өңдеу

Ишкашымдықтар басқа памир халықтарымен бірге Батыс Памирдің, Гиндукуштың, Солтүстік Гималайдың және Қарақорымның биік таулы аймақтарының отырықшы егістік, суару және мал бағушылықпен айналысады.

Тәжікстанның ишкашымдықтарында суармалы егіншілік мал шаруашылығына қарағанда үлкен үлес алады. Егістік алқапты суаруға дайындау техникасы көп жағынан вахандарға ұқсас.[5]

Өмір салты өңдеу

Ишкашымдықтар қауымдастығының өмірі негізінен қарапайым заңға негізделген. Шағын және бөлінбеген отбасылар патронимияға кіреді.

Тұрғын үйлері жоспар бойынша бір бөдлмелі, кейде бір жағынан ашық, кіреберіс есігі бар қабырғаға іргелес терассалары (пехвоздары) бар. Төбесі жоғары қарай иілген, жеңіл түтін шығатын саңылауы бар.

Дәстүрлі киімдері ортақтығымен және аймақтық ортаазиялық костюмдер жиынтығынан және еуропалық элементтерден жасалған үлгілерімен сипатталады. Ишкашымдықтар арасында әйелдердің памирлік пішінді, жалпақ қиылған тақия киюі дәстүрге айналған. Көбінесе оның үстіне орамал тағылады. Ауған Бадахшанынан алған әйелдердің барқыт пальтолары мен жеңсіз күртелері кең тараған.[5]

Дереккөздер өңдеу

  1. Значение слова ишкашимцы https://xn--b1algemdcsb.xn--p1ai/wd/%D0%B8%D1%88%D0%BA%D0%B0%D1%88%D0%B8%D0%BC%D1%86%D1%8B
  2. Значение слова ИШКАШИМЦЫ в Современном толковом словаре, БСЭ https://slovar.cc/rus/bse/493257.html
  3. Ишкашимцы https://megabook.ru/article/%D0%98%D1%88%D0%BA%D0%B0%D1%88%D0%B8%D0%BC%D1%86%D1%8B
  4. Ишкашимцы http://www.hrono.ru/etnosy/etnos_i/ishkashim.php
  5. a b народы мира / Ишкашимцы http://www.etnolog.ru/people.php?id=ISHK