Кайова

Кайова — АҚШ-тағы Оклахома штатында мекендейтін үндіс халқы. Үндіс істері бюросының мәліметі бойынша – 12,5 мың адам. (2000 ж.)

Кайова
Бүкіл халықтың саны
11 500
Ең көп таралған аймақтар
АҚШ
Тілдері
кайова тілі, ағылшын тілі
Діні
дәстүрлі діндер, протестантизм

Тілі

Тілі - кайова тілі, кайова-таноан отбасының тобын құрайды. Ағылшын тілі де кеңінен таралған.

Діні

Діні – баптистер мен методистер, сонымен қатар дәстүрлі дінді ұстанушылар мен американдық шіркеудің ізбасарлары бар.

Тарихы

Тарихи деректерге сәйкес, кайовалар бастапқыда Миссури өзенінің солтүстігіндегі Монтана штатында өмір сүрген. Содан кейін оңтүстікке қарай Платт өзенінің бассейнінен Арканзас өзенінің аймағына қарай жылжыды. Онда олар жерді басып алған команчтармен шайқасты. 1790 жылдың көктемінде, Нью-Мексико штатында, әскери қолбасшы Гикат бастаған кайовалар тобы команч тобына бейбітшілік туралы ұсыныс жасады. Екі топ бір аңшылық алқапты бөлісу үшін одақ құрып, өзара қорғау туралы шартқа отырды. Осы уақытта кайоваларға қосымша топ, жазық апачилері қосылды.

1840 жылдан кейін кайова және олардың бұрынғы жаулары шайенндер, сондай-ақ олардың одақтастары команчтар мен апачтар шығыстағы жергілікті тұрғындармен соғысып, оларға шабуыл жасады, содан кейін Үндістан аумағына басып кірді. Америка Құрама Штаттарының әскері араласып, 1867 жылғы келісімге сәйкес, кайовалар Оклахоманың оңтүстік-батысындағы резервацияда тұруға келісті. Оның орнына кайова мен олардың одақтастары буйвол аймағына басып кірген ақ аңшылардан қорғалуы, белгілі бір жалдау ақысын төлеуі, мектептермен, шіркеулермен, ауылшаруашылық құралдарымен қамтамасыз етілуі және жалпы еуропалық қоныстанушылар стилінде өмір сүруге үйретілуі керек еді.

Кәсібі

Негізгі қызметі – атпен бизон аулау. Жылқы саны (әр жанұяға 17-18) басқа жазық тайпаларға қарағанда басым болды. Қазіргі кайовалар ауыл шаруашылығында және шағын бизнесте жұмыс істейді.

Тұрмыс салты

Тайпаны мұрагерлік жолмен келген көсем және топотога көсемдері мен әскери қолбасшылар кеңесі басқарды. Дәстүрлі әлеуметтік бөлініс: нгоп – шайқаста ерекше көзге түскен және жомарттығымен танымал жауынгерлер; ондейгупа ​​- әскери атақ-даңқы жағынан нгоптардан төмен ауқатты адамдар; кен – жылқысыз үнділер; даплом - кедейлер. Отбасы шағын, неке неолокалдық.

Тұрғын үйлері - былғарыдан, кейінірек кенептен жасалған конустық үйлер (типи). Типи оңай жиналады және оларды шамалы уақыт ішінде көтеруге болады.

Кайова халықтары үшін ең маңызды азық көзі - американдық бизон немесе буйвол болды. Әйелдер бизон етін әртүрлі тәсілдермен дайындады (қуырылған, қайнатылған және кептірілген). Кептірілген ет тағамға пеммикан жасау үшін пайдаланылды. Пеммикан - кептірілген майсыз етті ұнтақтау арқылы жасалады. Бизонның кейбір бөліктерін кейде шикі түрде жеді. Аң тапшылығы кезінде кайовалар кесіртке, суда жүзетін құстар, жыландар және ұсақ жануарлармен күн көрді.