Карл Либкнехт

Либкнехт Карл (13.8.1871, Лейпциг, - 15.1.1919, Берлин) - герман және халықаралық, жұмысшы қозғалысының қайраткері. Германия коммуннистік партиясының(ГКП) негізін қалаушылардың бірі. В. Либкнехтің баласы. Мамандығы - адвокат, Лейпциг университетінің заі факультетін бітірген. Либкнехт студент кезінен тұрақты революциялық бағыт ұстап, социалистік қозғалыстарға қатысады. Өзінің 1902жылы жарық көрген "Жаңа әдіс" деген тұңғыш мақаласында ревиционизмге қарсы шықты. Германия социалистік - демократиялық партиясы (ГСДП) қатарында оппортунизм мен герман милитаризміне батыл қарсы күресті, партия басшыларының реформистік тактикасын батыл айыптады.

Либкнехт 1905-197ж. Ресейдегі революцияны қуана қарсы алды. Ол Ресей көгінде атқан бостандық таңы Пруссияға да, Саксонияға да, Германияға да бостандық әкеледі деп түсінді. ГСДП-нің Йен (1905), Мангейм (1906) съездерінде ревизионистермен саяси тірескен айқасқа түсіп, жаппай бұқаралық саяси ереуіл жасады, герман үкіметінің орыс революциясын әшкереледі. Осы жылдары ГСДП-нде Р. Люксимбург, Либкнехт бастаған солшыл ағым қалыптасты. Либкнехт Германиядағы жастар қозғалысын басқарды, халықаралық жұмысшы - жастар интернационалын (1907) ұйымдастырушылардың бірі болды. 1907жылы жарық көрген Милитаризм және антимилитаризм деген кітапшасында маркстік әдебиетте тұңғыш рет империализм дәуірінде милитаризмнің мәнін жан - жақты қорытындылап, пролетаритаттың таптық күресінің бір түрі ретінде антимилитаристік насихатты өрістетудің қажеттілігн теориялық жағынан дәлелдеді. 1908 жылы жұмысшылар Либкнехтты Прус депутаттар палатасына, 1912 жылы герман рейхстагына бірауыздан депутат етіп сайлады. Жұмысшылар депутаты реакция алдында еңбекшілер мүддесін батыл қорғады. Партияның Хемницк съезінде Либкнехт пролетариаттың халықаралық бірлігін нығайтуға шақырады. 1914 жылы 2 желтоқсанда жалғыз өзі рейхстагта соғыс қарыздарына қарсы шықты. 1915жылы ақпанда Л. әскерге алынды. Ол Р. Люксимбург, Ф.Меринг, К. Цеткин бірге "Интернационал", "Спартак" топтарын ұйымдастырып, соғысқа қарсы үгітті өрістетті. Л. 1916 жылы 1 мамырда Потсдам алаңында Жойылсын соғыс, Барлық елдердің пролетарлары, бірігіңдер деген ұрандармен демонстрация ұйымдастырды. осы үшін Л. тұтқындалып, әскери соттың үкімімен 4 жыл айдауға кесілді. Бірақ 1918жылы 29октябрьде жұмысшылардың табынды талабының нәтижесінде түрмеден босатылды. Германия рволюциясынан кейін 1918жылы 9қарашада Л. император сарайының балконынан Германия социалистік республикасының құрылғанын жариялады. 1918жылы 30декабрьде Л., Р. Люксимбург, Я. Тышка Иогехес, В. Пик бастаған ГКП - нің негізі қаланды. Л.-тың революциялық күресі контрреволюциялық лагерьдің зығырданын қайнатты. С.-д. тыңшылық орталығы Либкнехт пен Р.Люксимбергтің басы үшін 100мың марка тікті 1919 жылы 15 қаңтарда Либкнехт пен Р.Люксимбург тұтқынға алынып, сол күні айувндыұпен өлтірілді. В.И.Ленин Либкнехттің ревлолюциялық еңбегін жоғары бағалады.