Кортий мүшесі

Кортий мүшесі — ішкі құлақтағы есту мүшесі — жарғақтық ұлудың негіздік (базиллярлы) тақташасында орналасқан, арнайы сезімтал эпителийден түзілген, есту талдағышының (анализатор) дыбысты қабылдайтын шеткі аппараты (рецептор). Кортий мүшесі — ішкі және сыртқы сезімтал түкті, ішкі және сыртқы тіректік эпителий клеткаларынан құралған. Орталық тіректік клеткалар бағанды жасушалар деп аталады. Ішкі және сыртқы сезімтал жасушалардың аралығындағы ішкі және сыртқы бағанды жасушалар бір-біріне қисая орналасып, іші сұйыққа (эндолимфаға) толған үш бұрышты өзек (туннель) түзеді. Осы өзек арқылы спиральды (иірімді) жүйкелік ганглийдегі сезімтал нейроциттер дендритгерінен түзілген миелинсіз жүйке талшықтарының сезімтал ұштары, сезімтал түкті эпителий жасушаларына жанасып аяқталады.

Тіректік жасушалардың екінші түрі — саусақша (фалангалық) жасушалар сезімтал түкті жасушаларды сыртынан қоршап, оларды бір-бірінен бөліп оқшаулап тұрады. Саусақша жасушалардың сыртқы жағында орналасқан шекаралық (тіректік жасушалардың үшінші түрі) жасушалар түкті жасушаларды қоректік заттармен қамтамасыз етеді. Шекаралық клеткалардың апикальды бетінде көптеген микробүрлер, цитоплазмасында липид тамшылары мен гликоген түйіршектері болады. Рецепторлы түкті эпителий жасушалары бағанды жасушалардың екі жағында, ішкі түкті клеткалар бір қатарда, ал сыртқы түкті жасушалар үш қатарда орналасады. Кортий мүшесінің (иірімді мүшенің) ұзын бойымен 20000-дай түкті рецепторлы жасушалар орналасады.

Әрбір ішкі түкті жасушаның бетінде 30-60-тай қысқа түктер, ал сыртқы түкті жасушаның — 120-ға жуық ұзын түктер болады. Қуысы эндолимфа сұйықтығына толған жарғақты ұлудың сезімтал түкті жасушаларының жоғарғы жағында, жіңішке талшықтар мен оларды желімдейтін мөлдір гликозаминогликаннан құралған жабынды жарғақ болады. Перилимфадан жарғақты ұлу қабырғасы арқылы эндолимфаға берілген тербелмелі қозғалыстың әсерінен, сезімтал жасушалар түктерінің жабынды жарғақпен жанасуы нәтижесінде қозу пайда болып, тітіркеніс сезімтал жүйке ұштарына беріледі.