Көп күрек тістілер

Көп күрек тістілер (лат. Polyprotodontia) – қалталы жануарлара жататын, жерде, орманда және жартылай суда тіршілік ететін организмдер. Қоректену тәсіліне қарай жыртқыштар, қорек талғамайтындар болып бөлінеді. Азу тістерінің үшы өткір және бұдырлы, сол сияқты жақсы жетілген шошақ тістері болады. Үстіңгі жағының әрбір жартысында 35, ал төменгі жағының әрбір жартысында 34 күрек тістері болады. Тері қалтасы барлығында бірдей бола бермейді.

  • Бұл отряд тармағының бірнеше тұқымдасы және көптеген түрлері бар. Мысалы, опоссумдар (Dіdеlрһуіdае) көпшілік өмірін ағашта өткізеді. Бұлардың бір ерекшелігі ересектері ағашқа өрмелегенде, жастарында анасының денесіне бекінуге көмектесетін қармалағыш құйрығының болуы. Олар кемірушілермен, құстармен және олардың жұмыртқаларымен, жәндіктермен қоректенеді. Әдетте бұларды “қалталы егеу-құйрықтар” деп қате атайды. Тез көбейеді. Мысалы, кейбір түрлері он шақты, кейде одан да көп бала туады. Опоссумдардың бір түрі (DidеІрһus vігgіnіаnus) солтүстік Америкада кеңінен тараған.
  • Ертерек кезде Австралияда қалталы қасқыр (Тһуlасіnиs еу-посерһаlиs) деген түрі кездесетін. Бұлар кенгуруларға шабуыл жасайтын ірі жыртқыштар болып есептеледі. Австралияда қалталы көртышқан (Nоtогусtеs tурһіорs) деген

түрлері кездеседі.

  • Ценолестов тұқымдасының (Саепоlеstіdае) баласын салып жүретін қалтасы болмайды. Олар таулы ормандарды мекендейтін, насекомдармен коректенетін организмдер. Ценолестовтар түн жануарлары. Биологиясы толық зерттелмеген, үш туысы ғана (Саепоіеstеs, Lеstогоs, Rhупсһоlеstеs), азғана түрі белгілі.

[1]

Дереккөздер өңдеу

  1. «Омыртқалылар зоологиясы» С. П. Наумов- Алматы «Мектеп» баспасы