Көші-қон квотасы

Көші-қон квотасы , көші-қон үлестемесі – ата жұртқа көшіп келуші шетжұрттық қазақтардың Қазақстан үкіметі белгілеген жыл сайынғы мөлшерлі саны. Түрлі себептермен шет жерлерде 5,0 млн. этникалық қазақ тұрады. Осы диаспораның тарихи отанына қайтып оралуы мәселесі өткен ғасырдың 90-жылдарынан бастап үкімет деңгейінде шешіле бастады. Содан бері қазақтарды шет елдерден бірте-бірте қайтарудың мемл. бағдарламасы жасалып, жүзеге асырылып келеді. 1991 жылдары 18 қарашада ҚазКСР Жоғарғы Кеңесінің шешіміне сәйкес республиканың Мин. Каб. “Ауылдық жерлерде жұмыс істеуге тілек білдіруші байырғы ұлт адамдарының басқа республикалардан және шет елдерден Қазақ КСР-ына көшіп келуі тәртібі мен шарттары туралы” қаулы қабылдады. Қазақстанның тәуелсіздігі жарияланған 1991 жылы желтоқсаннан кейін қазақ диаспорасының көші-қоны мәселесін шешуде жаңа кезең басталды. 1992 жылы 26 маусымда “Көшіп келу туралы” Қазақстан Республикасының заңы қабылданды. 1993 жылы 15 сәуірде республика президенті “Көші-қон квотасы және Иран Ислам Республикасынан және басқа мемлекеттерден отандастарымыздың көшіп келуін ұйымдастыру жөніндегі шаралар туралы” қаулыға қол қойды. Бұл шараларды мемлекет тарапынан бақылау үшін республикада 1997 жылы Көші-қон және демография жөніндегі агенттік құрылды. 1997 жылы 13 желтоқсанда қабылданған “Халықтың көші-қоны туралы” заңы Қазақстанда көшіп келу саласындағы қоғамдық қатынастарды реттейді, көші-қон процестерінің құқықтық, экономикалық және әлеуметтік негіздерін, сондай-ақ өзінің тарихи отанына қайтып оралған адамдар мен отбасылар үшін жаңа жерде тұрмыс жағдайларын жасап, тіршілікке бейімделу жолдарын айқындады. Осы заң негізінде үкімет көшіп келушілерге жан-жақты көмек көрсету, қамқорлық жасау шараларын белгіледі. 1991 жылдан 2000 жылға дейінгі кезең аралығында Қазақстанға 41 мың отбасы көшіп келді, олардағы жан басы 176 мыңға жуық, соның ішінде Моңғолиядан 63,5 мың, Ираннан 4,8 мың, Түркиядан 2,4 мың, ТМД елдерінен 103 мыңдай адам келді. Ал 2001 жылы 600 отбасына Көші-қон квотасы белгіленді. Жоба бойынша әр жылы орта есеппен 20 мың отбасын көшіріп әкелу көзделген. Ата жұртына қайтып оралған оралмандар тұрғын үйге, жұмысқа орналасуға, республика азаматтығын алуға, тіршілік жағдайына бейімделуге, жерсінуге байланысты түрлі қиындықтарға тап болуда. Мемлекет көшіп келушілердің жерсіну процесін жақсарту үшін түрлі шаралар қолданып отыр. Көші-қон квотасы бойынша көшіп келген оралмандардың жол қаражаты, үй жүктерін тасымалдау шығыны төленеді, отбастарына тұрғын үй беріліп, әркімге бір мәрте арнайы әлеум. көмек көрсетілуде.