Ландшафтыларды жіктеу

Ландшафтыларды жіктеу - ландшафтыларды және олардың құрам-бөліктерін өздеріне тән қасиеттері бойынша топтау. Мысалы, табиғи және антропогендік элементтерінің арақатынастары бойынша, олардың құрамбөліктерінің арасындағы байланыстардың жиілігі, биологиялық өнімділігі, жетекші бөліктерінің сипаттары (орман, дала және т.б.), зат және энергия алмасу баланстарының көрсеткіштері және т.б. бойынша саралауға болады.

Ландшафтыларды қалпына келтіру

өңдеу

Ландшафтыларды қалпына келтіру — бұзылған ландшафтылардың шаруашылық, медициналық-биологиялық және эстетикалық құндылығын қалпына келтіруге бағытталған жұмыс кешені. Ландшафтыларды қалпына келтіруді техникалық және биологиялық кезеңдерге бөледі. Техникалық кезең жерді шаруашылық саласында мақсатты пайдалану үшін дайындауды, биологиялық кезең жердің құнарлылығын қалпына келтіру шараларын қамтиды.

Ландшафтылардың дифференциациясы

өңдеу

Ландшафтылардың дифференциациясы - 1) бұрын біртекті болған ландшафт ауқымындағы морфологиялық бірліктердің (фация, қоныс және т.б.) бөлектенуіне себепші болатын ландшафт бөліктерінің кұрылымындағы және әрекетіндегі айырмашылықтардың кобею процесі; 2) ландшафтылар арасындағы айырмашылықтарды көрсету; бұл мән бойынша ландшафтыны ғаламдық (құрлық пен мұхитқа бөлу), аймақтық (атырапқа, зонаға, провинцияға бөлу) және жергілікті немесе топологиялық (батпақ, орман, төбе және т.б. бөлу) деп бөледі.

Ландшафтылардың интеграциясы

өңдеу

Ландшафтылардың интеграциясы — табиғи немесе антропогендік факторлардың әсерінен морфологиялық құрылымы мен функцияларындағы айырмашылықтары жойылып кететін ландшафтылардың даму процесі. Бұл жағдайда олар ұлғайып, кейде бұдан да жоғарылау таксондық дәрежеге көтеріледі.Ландшафтылардың интеграциясы ландшафтылардың бөлшектенуіне қарама-қарсы қойылады.

Ландшафтылардың ластануы

өңдеу

Ландшафтылардың ластануы — 1) табиғи факторлардың (жанартаулардың әрекеті, топырақ пен тұз бөлшектерінің түрленуі) әсерінен ландшафт ауқымында әр түрлі заттардың қоспаларының немесе энергияның табиғи мөлшерден артуы; 2) табиғи процестердің қалыптасу барысында ландшафтыға бөтен заттардың енуі.

Ландшафтылық зерттеулер

өңдеу

Ландшафтылық зерттеулер - ландшафтылардың генезисін, қазіргі жайын, құрылымын, динамикасы мен даму беталысын кешенді зерттеу. Ландшафтылық түсірімді, ландшафтылардың сандық сипатын өлшеуді, қасиетін сипаттауды, таңдамалы телімдерді тұрақты бақылауды, дистанциялық әдістерді пайдалана отырып зерттеулер жүргізеді. Ландшафт геохимиясы мен геофизикасының тәсілдеріне және әдістеріне де үлкен мән беріледі.[1]

Дереккөздер

өңдеу
  1. Қазақ тілі терминдерінің салалық ғылыми түсіндірме сөздігі: География және геодезия. — Алматы: «Мектеп» баспасы, 2007. — 264 бет. ISBN 9965-36-367-6