Леонид Сергеевич Соболев

Соболев Леонид Сергеевич (21.7.1898, Иркутск — 17.2.1971, Мәскеу) — жазушы, Социалистік Еңбек Ері (1968).

1910-17 ж. Иркутск гимназиясында, Петербург кадет корпусында, әскери теңіз училищесінде оқыған. 1918-31 ж. соғыс-теңіз флотында қызмет етті. Әскер қатарынан босағаннан кейін (1931) Жазушылар одағының Ленинград бөлімшесінде, журнал редакцияларында, 2-дүниежүзілік соғыс жылдарында теңіз флотының саяси бас басқармасында жұмыс істеген, “Правда” газетінде әскери тілші болған. Соғыстан кейін Ресей Жазушылар одағы басқармасының басшысы қызметін атқарды (1958 — 1970).

Алғашқы әңгімесі “Тиімді дағды” 1926 ж. “Краснофлотец” газетінде жарияланды. 1932 ж. жарық көрген “Күрделі жөндеу” романында 1-дүниежүз. соғыс қарсаңындағы оқиғалар, соғыстың шынайы кейпі шебер бейнеленген. Гардемарин Ю.Левитин атынан баяндай отырып, орыс флотындағы ең үлкен әскери кеменің жайын жазады. Кезінде бұл шығарманы М.Горький, К.Федин жоғары бағалады. “Қызыл тулы Балтық” (1940), “Теңіз жаны” (1942, КСРО Мемлекеттік сыйлығы 1943), “Жасыл шұғыла” (1954) романтикалық повесі, “Жеңіс сәулесі” әскери күнделіктер топтамасы (1968), “Басты бағытта” (1969), “Уақыт желі” (1970), “Достық он жылдықтары” (1971), т.б. еңбектері жарық көрген. 1935 ж. Қазақстанға келіп, Риддер металлургтері, Ульбастрой құрылысшылары, қазақ шопандарының тыныс-тіршілігі, Жамбыл шығармалары туралы жазылған мақалалары мен очерктерін баспасөзде жариялады.

1937 ж. Ғ.Тоғжанов, І.Жансүгіровтермен бірге “Қазақстан” атты мерекелік жинақты шығаруға атсалысты. М.Әуезовтің “Абай” романын (1937-45, 1-т. А.Никольскаямен бірге) орыс тіліне аударды. Әуезовпен бірге “Қазақ әдебиеті тарихының очерктері”, “Қазақ халқының эпосы мен фольклоры” атты зерттеулерді және “Абай” трагедиясының орыс тіліндегі нұсқасын дүниеге әкелді. 1940, 1945 ж. Мәскеуде жарық көрген Абай жинақтарына көлемді кіріспе жазды. Осы жылдары басылып шыққан “Қазақ әдебиеті антологиясының” құрастырушысы әрі редакторы болды.

Жазушы Әуезовке “Талант және дәуір”, “Абайдың рухани інісі” деген зерттеу еңбектерін арнаған. Ол С.Мұқановтың “Сырдария” романын орыс тіліне аударды. “Жасыл шұғыла” (1950), “Үшінші лек” (1964) атты кітаптары қазақ тілінде жарық көрген