Лингвистикалық философия

Лингвистикалық философия (ағылш. Linguistic philosophy) — көптеген, тіпті барлық философиялық мәселелердің шешілуі не шешілмеуі тілге көңіл бөлу/бөлмеуге қатысты деп есептейтін, тілге реформа жасауды, немесе күнделікті тілді тіпті де жақсы түсінуді дәріптейтін философиялық көзқарас.

Джордж Эдвард Мур, 1914

Лингвистикалық философияның бұрынғы ұстанымы идеал тіл философиясы болып, оның көрнекті мысалы логикалық атомизм есептеледі. Оның кейінгі ұстанымы қарапайым тіл философиясы жақтайтын көзқарастар болып есептеледі.

Мурдың "дұрыс мағына" философиясы және кейінгі Витгенштейннің көзқарастары Лингвистикалық философияға идеялық бастама болды. Лингвистикалық философия 1930-1960 жж-ы АҚШ пен Ұлыбританияда кең таралды. Мур мен Витгенштейннің ізбасарлары бола отырып, лингвистикалық философия өкілдерінің логикалық позитивистерден айырмашылығы: табиғи тілді формаландырылған логикалық тілге немесе ғылыми тілге қарай жетілдіруге шақырған жоқ. Лингвистикалық философия мектептерінің бірі (Д. Уиздом, М. Лазеровиц, Э. Эмброуз) психоанализге жақын болды, енді біреулері - оксфорд мектебі, "қарпайым тіл" - лингвистикалық әрекеттің позитивті тұжырымдамасын жасады (П. Стросон, Г. Райл, Д. Остин және тб.). 1960 жылдары лингвистикалық философия мен лингвистиканың бірқатар бағыттарының мәселелері мен тәсілдері өзара қосыла бастады.

Тағы қара

• Аналитикалық философия
• Лингвистикалық бетбұрыс
• Тіл философиясы

Тіке сілтеме

• Ричард Рорти, 1967. Кіріс сөз: Лингвистикалық философияның метафизикалық өзгешеліктері (Introduction: Metaphilosophical difficulties of linguistic philosophy). Рортидің редакциясымен: Философиялық әдіс туралы таяудағы эсселер (Recent Essays in Philosophical Method). The University of Chicago Press, Chicago and London, 1967.

Сыртқы сілтеме

• философиядан Интернет энциклопедиясы, "аналитикалық философияға" ену