Мали-ме-Гропа-Бизье-Мартанеш табиғи саябағы

	Мали мен Гропа-Бизье-Мартанеш табиғи саябағы ; алб. Parku Natyror Mali me Gropa-Bizë-Martanesh
	ХТҚО санаты — V (Қорғалатын ландшафт/акватория)
Жалпы мағлұмат
Құрылған уақыты	2007 жыл 31 қаңтар
Басқаратын ұйым	Қоршаған ортаны қорғау министрлігі (Албания)
Орналасуы
Ел	Албания

Мали-ме-Гропа-Бизье-Мартанеш табиғи саябағы (алб. Parku Natyror Mali me Gropa-Bizë-Martanesh) — Албанияның орталығындағы Дайти-Маунтин ұлттық саябағымен шекаралас жатқан мекендеу ортасы немесе түрлерді басқару аймағы (IUCN IV санаты).^[1] Ол 25266,42 га жер бетін алып жатыр.^[2] Дибер және Тирана округінде орналасқан, үш муниципалитет, Хибер, Мартанеш және Шенгжергж және оның аумағында бірнеше ауылдар бар. Халықаралық табиғат қорғау одағы (ХТҚО) ландшафтты V санатқа жатқызды. Өсімдіктер әлемі бойынша аймақ халықаралық маңызы бар маңызды өсімдіктер аймағы ретінде танылды.^[3]

Ландшафт флора мен фаунаның алуан түрлілігін сақтайды.^[4] Биогеографиялық тұрғыдан ландшафт палеарктикалық қоңыржай кең жапырақты және аралас ормандар биомының Динар альпі аралас ормандарының құрлықтық экорегионына жатады. Ормандар ландшафттың жалпы аумағының 68%-ын алып жатыр, қалың қылқан жапырақты және жапырақты ормандар.^[5]

Ландшафттың омыртқалы фаунасы 209 түрден тұрады және сүтқоректілердің 44 түрі, құстардың 130 түрі, бауырымен жорғалаушылардың 23 түрі және қосмекенділердің 12 түрімен ұсынылған. Орманды аймақтарды қоңыр аю, сұр қасқыр және сілеусін мекендейді. Қызыл түлкі, елік, жабайы қабан, қызыл тиін, еуропалық құмырсқа, жаңғақ тышқан және жерорта теңізінің тақа жарғанағы негізгі жыртқыш сүтқоректілерге жатады. Ландшафтта құстардың барлығы 130 түрі байқалды, оның ішінде бүркіт, торғай, қаршыға, солтүстік қаршыға, египет лашын, кәдімгі қарақұйрық, балқұйрық, альпі жүйрік, альпі шоқы және т.б. Сондай-ақ бауырымен жорғалаушылар мен қосмекенділердің көптеген түрлері бар. Олардың ішінде ең көп таралған альпілік тритон, еуропалық егеуқұйрық жылан, еуропалық батпақ тасбақасы және герман тасбақасы.

Климаттың, жер бедерінің көптеген тау массивтерімен, тау жыныстарымен, топырақ типтерімен және гидрологиялық жағдайлармен үйлесуі, сондай-ақ күшті антропогендік әсердің болмауы әртүрлі тіршілік ету ортасының қалыптасуына ықпал етті. Тамырлы өсімдіктердің 450 түрі бар, олар Албаниядағы түрлердің жалпы санының 12% құрайды.^[6] Мали мен Гропа-Бизье-Мартанеш өсімдіктері тігінен бірнеше ерекше аймақтарға бөлінген. Жерорта теңізі белдеуінің ішінде қылқан жапырақты аймақта қара қарағай, еуропалық бук, күміс шырша, австриялық емен, венгр емені, еуропалық түтін ағаштары басым. Жапырақты аймақ еуропалық қораппен, кадпен және Иерусалим тікенімен жабылған. Альпі зонасы негізінен шөптен, мүктен, қыналардан тұрады, сонымен қатар қаражидек пен сирек гүлдерде көп. Ең көп таралған түрлерге көктемгі гентиан, рок раушан, альпі қашқаргүлі, қосүйлі мысықтабан, еуропалық көкжидек және примула жатады.^[6]

Ландшафт құрамына Ксисель, Валит және Шутресе үңгірлері, Малит-ме-Гропа және мұзды алқап пен көл сияқты бес табиғат ескерткіші кіреді.^[7]