Марал ишан кесенесі
Марал ишан кесенесі – Қызылорда облысының жергілікті маңызы бар тарих және мәдениет ескерткіштер тізіміне енген ХІХ ғасыр сәулет өнері ескерткіші.
| Марал ишан кесенесі | |
 | |
| Жалпы мәлімет | |
|---|---|
| Статусы |
Қызылорда облысының жергілікті маңызы бар тарих және мәдениет ескерткіші |
| Түрі |
зиярат орны |
| Сәулет стилі |
қала құрылысы және сәулет |
| Орналасуы |
Қызылорда облысы, Қармақшы ауданы |
| Мекен жайы |
Жосалы кентінен шығысқа қарай 18 км |
| Биіктігі | |
| Биіктігі |
6 м. |
| Төбесі |
күмбезді |
| Картада орналасуы | |
|
| |
Координаттар: 45°31′01″ с. е. 64°16′26″ ш. б. / 45.51694° с. е. 64.27389° ш. б. (G) (O) (Я)
Орналасқан жері
өңдеуҚармақшы ауданы, Жосалы кентінен шығысқа қарай 18 км жерде орналасқан.
Кесене сипаты
өңдеуМарал ишанның мазары Қожа Ахмет Ясауи кесенесінің кішірейтілген түрінің көшірмесіне ұқсайды. Екікамералы төртбұрышты ғимарат өңделмеген кірпіштерден тұрғызылған және күмбезбен жабылған. Орталық алдыңғы жағы оңтүстік-шығысқа қарайтындай етіп бағытталған. Құрылыстың биіктігі 6 м-ден сәл ұзындау. Кесенеге жақын жерге Марал ишанның ұлы мен немерелері, сондай-ақ ата-бабасы сияқты ислам дінінің уағызшылары да жерленген бес мола бар.
Тарихи деректер
өңдеуМарал ишан Құрманұлы (1769-1841 жж.) – далалық жердегі және одан тыс атақты ислам дінінің уағызшысы, имам, ағартушы, әділдік үшін күрескер. Оның жоғары адамгершілігі, даналығы, делдалдық өнері, емшілік дарыны мен сәуегейлігі сияқты жеке қасиеттері үшін халық Марал ишанды тірі кезінде-ақ әулие деп есептеді.
Жартылай аңызға айналған әңгімелерге сүйенсек, Марал ишан Қызылжар маңайында (қазір Қостанай облысы) дүниеге келген. Әкесі ерте қайтыс болып, бала жастайынан жетімдік көріп өседі. Жасөспірім шағында және бай отбасында қызмет істеп жүргенде Марал ишан отағасы Құланбай ишанның көңілінен шығады. Жігіттің бойынан ерекше қабілеті мен дарынын байқаған Құланбай оны бұхарлық медресеге оқуға жібереді. Медреседе он жыл оқығаннан кейін Марал ишан керемет рухани білім алып шығады, үйге оралып, Құланбай ишанның қызы Меңлібикеге үйленеді. Соңында Марал ишан Кенесары ханның рухани серіктесі және қоғам қайраткері атанады. Ишанның діншілдігі туралы сол дәуірдегі атақты ақындар көптеген поэмалар мен тарихи әңгімелер құрастырды. Марал ишанның өтініші бойынша оны Арал теңізінің жанына жерлейді.
Қазір Марал ишанның жерленген орны маңызды тәуап ететін орталық болып табылады. Тәуап етуші адамдардың саны күннен күнге артып жатқандықтан, кесенеден алыс емес жерде қонақтарға, яғни қажылыққа бара жатқан адамдарға және намаз оқитындарға арналған бөлмелері бар үй салынған. Марал ишан жерленген орынға бармастан бұрын алдымен оның досы, серіктесі, Бейсембай атаның кесенесі бару керек деп есептейді.[1]
Дереккөздер
өңдеу- ↑ Қазақстанның тарихи-мәдени нысандарының және жаппай зиярат ету орындарының альбомы/ ; ҚР Мәдениет және спорт министрлігі, Қазақ ғылыми-зерттеу мәдениет институты ; [жоба авторы Т. Бекбергенов ; бас ред. А. Р. Хазбулатов]... – Астана : [б. ж.], 2018. - 495 б., суретті; . – Библиогр.: 490 б. . – 100 дана – ISBN 978-9961-23-485-9