Метасоматиттік кендер

Метасоматиттік кендер

Метасоматиттік кендер – метасоматизм процестерінен жаралған пайдалы қазындылардың шоғырланған орындары.
Метасоматиттік кендер терең жер қойнауында үнемі қозғалыста болатын минералды ыстық сулар ерітінділерінің тау жыныстарына тигізетін әсерінен екі түрлі жолмен түзіледі:

1. тау жыныстарын құраушы заттардан жаңа минералдық агрегаттар тұнуынан;
2. минералдық ерітінділер мен тау жыныстарының араласуынан болатын химиялық алмасу реакцияларынан минералдық иірімдер түзуінен.
   

Екі жағдайда да ерітінділер тау жыныстары құрамынан сілтілерді, сілтілік-жер элементтерді, кремнийді бөліп шығарады да әр түрлі металдардың қосылыстарын қалыптастырады. Метасоматиттік кендердің түзілуіне карбонатты жыныстар (әктастар, доломиттер) әсер етеді.
Метасоматиттік кендері қалыптасу температурасына байланысты 'жоғары, орта, төмен температуралы болып бөлінеді.
Жоғары температуралы метасоматиттік кендерге қара, түсті, сирек металдардың скарнды, грейзенді кендері, орта температуралыққа мыс, қорғасын, мырыштың гидротермалдық алмасу кендері, төмен температуралы метасоматиттік кендерге уран мен мыстың инфильтрац. кендері жатады.
Қазақстан жеріндегі метасоматиттік кендер ретінде Шыңғыс-Баянауыл антиклинорийі аумағында тараған туынды кварциттермен аралас келетін колчедан, алтын-полиметалл кендерін (Ақбастау, Майқайың), Таулы Алтай мен Зайсандағы көптеген полиметалл, мыс, алтын, сирек металдар кендерін атауға болады.