Минеральды шикізат

Минералды шикізат, пайдалы қазындылар – табиғи минералдық түзілімдер. Минералды шикізат қатты (кентастар, көмір), сұйық (мұнай, су), газ (табиғи жанғыш және инерттік газдар) күйінде кездеседі, үздіксіз өтетін эндогендік, экзогендік процестер нәтижесінде пайда болады. Магмалық заттар (түрлі құрамды балқымалар, сұйық, газ тәрізді ерітінділер түрінде) жер қыртысының жоғарғы мантиясында не жер беті жыныстарының мүжіліп, шайылып бір орынға жиылуынан қалыптасады. Магма жер қыртысына еніп, суынғанда түрлі құрамды интрузиялар түзіледі. Магмалық кендердің жаралуы осы интрузияларға байланысты. Минералды шикізат шөгінді кендері теңіздердің, көлдердің, өзендердің түбінде жиылады, әр түрлі қабаттар, иірімдер түрінде кездеседі. Қорымды кендер химиялық әрекеттерге берік, бағалы, ауыр металдар мен минералдардың (алтын, платина, алмас, титан, цирконий, торий, қалайы, вольфрам элементтерінің минералдары) жағалаудағы шөгінділерде жиылуынан қалыптасады. Көне және қазіргі үгілу қыртысымен байланысты үгілу кендеріне уран, мыс, таза күкірттің инфильтрациялық кендері, темір, никель, марганец, каолиннің қалдық кендері жатады. Метаморфогендік кендер жоғары температура мен қысым әсерінен түрлі тау жыныстарының өзгеруінен жаралады. Минералды шикізаттардың аталған генетикалық типтері Қазақстанда көп кездеседі;

Мұнай

Сілтемелер

• Интрузия
• Темір
• Никель