Михаил Игнатьевич Иванин

Михаил Игнатьевич Иванин (1801–27.9.1874) – Қазақстанды зерттеген орыс ғалымы, генерал-лейтенант, Орыс географиялық қоғамының, Орыс техникалық қоғамының толық мүшесі.

1839–40 жылы Хиуаға жасалған қысқы жорықты сипаттау(1874)

1839–40 жылы Хиуаға жасалған қысқы жорықты сипаттау(1874)

1832 жылы Ресей империясы армиясының Бас штабы әскери академиясын бітірген. 1835 жылы капитан шенінде Орынбор жеке әскери корпусының қарамағына жіберілді. 1839 жылы Хиуа экспедициясына қатысып, кейін «1839–40 жылы Хиуаға жасалған қысқы жорықты сипаттау» (1874) деген еңбек жазды. Ол 1846 жылы Маңғыстау өңірін аралап, жергілікті халықтың тұрмыс-тіршілігімен танысты. Сол сапардан жазған «1846 жылы Маңғыстау түбегіне сапар» деген мақаласында Маңғыстау өлкесінің тарихына тоқталып, күмбездер, қолдан ойылып, бедерлеп салынған суреттер, Шырқала тауының етегіндегі тас қамал, тұрғын үй, құдықтар, көп жерін оқ тескен, салмағы 17 қадақ сауыт, т. б. құнды заттар жөнінде мағлұматтар берген. Михаил Игнатьевич Иванинді, әсіресе, қазақтардың рухани мәдениеті, қоңақжайлығы, ұлттық ойындары мен халық емі, діни наным-сенімдері қатты қызықтырды.

Михаил Игнатьевич Иванин 1853 жылы Бөкей ордасын басқаратын Уақытша кеңесте әуелі кеңесші, кейін орданы басқарушы міндетін атқарды. Бөкей ордасының сол кездегі шаруашылығы, Әлеуметтік өмірімен танысып, «Ішкі немесе Бөкей ордасы» деген еңбек жазды. Шығармада Жәңгір хан, жергілікті сұлтандар туралы, Бөкей ордасындағы сот ісі, сауда қатынасы, жер бөлу мәселесі, т. б. жөнінен деректер бар. Иванин еңбегінде, сондай-ақ автордың шовинистік көзқарасы да байқалады. Ол қазақтардың отырықшылыққа көшкені, сауда-саттықпен, жер шаруашылығымен айналыса бастағаны «орыстармен қарым-қатынасының нәтижесінде» деп көрсетеді.

Михаил Игнатьевич Иванин 1862–74 жылы Әскери министліктің қарамағында түрлі қызмет атқарады. «Шыңғыс хан мен Темірлан тұсындағы моңғол-татарлар мен ортаазиялық халықтардың соғыс өнері және жаулап алған жерлері» деген еңбегінде Орта Азия мен Қазақстанға қатысты қызықты деректер келтірген.