Мэри Кассат
Мэри Кассат (ағылш. Mary Cassatt) (1844 ж. 22 мамыр — 1926 ж. 14 маусым) — атақты америкалық суретші жəне график. Өмірінің басым бөлігін Францияда өткізіп, Эдгар Деганың досы болды. Оның суреттерінің негізгі тақырыбы əйелдердің қоғамдық жəне жеке өмірі болып табылды. Əсіресе, ол ана мен бала арасындағы байланысқа үлкен назар аударды.
| Мэри Кассат | |
| ағылш. Mary Cassatt | |
 Автопортрет, 1878; Метрополитен мұражайы, Нью-Йорк | |
| Туған кездегі есімі |
ағылш. Mary Stevenson Cassatt |
|---|---|
| Туған күні | |
| Туған жері |
АҚШ, Пенсильвания, Аллегейни |
| Қайтыс болған күні | |
| Қайтыс болған жері | |
| Азаматтығы | |
| Өнер ағымы |
Импрессионизм |
Жас кезі өңдеу
Кассат Пенсильвания штатының Аллегейни қаласында дүниеге келген. Оның əкесі, Роберт Кассат биржада табысты делдал болып қызмет еткен, ал анасы, Кэтрин Джонстон Келсо банкирлер əулетінің қызы болды. Мэри Кассат шетелге сапарлар білім алудың бөлінбес бөлігі болып есептелетін отбасында өсті; он жасында-ақ Мэри Еуропаның көптеген астаналары, соның ішінде Лондон, Париж, Дармштадт пен Берлинде болды.
Мэридің кəсіби суретші болу тілегін оның отбасы қолдамағанына қарамастан, ол 1861-1865 жылдар аралығында Филадельфиядағы Пенсильвания көркемөнер академиясының көркемсурет факультетінде оқыды. Оқудың тым баяу жүруі мен ер мұғалімдер мен студенттердің кекесініне шыдай алмаған Мэри білім алуды өзінше жалғастырғысы келді де, 1866 жылы Парижге көшіп кетті.
Франция мен Пруссия арасындағы соғыс басталғанда Құрама Штаттарға қайтып оралған Кассат өзінің отбасымен бірге өмір сүріп жатты. Алайда, кішігірім қалада оның өнеріне қолдау көрсетіп, көмек беретін адамдар болған жоқ. Əкесі қызының таңдауына қарсы шығып, оның ең маңызды деген қажеттіліктерін ғана қамтамасыз етіп отырды. Еуропаға 1871 жылы, Питсбург архиепископы Италиядағы суреттердің көшірмелерін жасауды тапсырғанда оралды да, əрі қарай Еуропада сапар шекті.
Импрессионизм өңдеу
Еуропаның ірі мұражайларында өзі білім алған Кассаттың стилі 1872 жылы ерекше дамиды. Парижде Кассат көркемсурет өнерін Камиль Писарромен бірге үйренеді.
1872 жылы Париж салонының əділқазы алқасы оның алғашқы суретін көрсетілімге жібереді. Сыншылар оның суреттері тым жарық əрі жарқын, ал оның бөліктері түпнұсқа үшін тым дəл деген шешім шығарады.
Сурет сату дүкенінің сөресінде Эдгар Деганың суреттерін көрген Кассат салонға қарсы шыққан жалғыз адам еместігін білді. «Бұл суреттер менің өмірімді өзгертті. Мен өнерді қандай күйде көргім келсе, солай көрдім», - дейді Кассат. Кассат Дегамен 1874 жылы кездесті, ол өз кезегінде Кассатты импрессионисттердің көрмесіне қатысуға шақырады. Нəтижесінде, оның еңбектері 1879 жылы көрмеге қойылды.
Импрессионисттер қозғалысының белсенді мүшесі бола жүріп, Кассат Дега мен Берта Моризоның досы болып қалды. Дега секілді Кассат та пастельді асқан шеберлікпен қолданды, соңында өзінің барлық еңбектерін осы стильде салумен айналысты.
_-_Summertime_(c1894).jpg)
Импрессионисттердің алғашқы жетістіктерінен кейін Кассат 1877 жылы Парижге көшіп келгенде сырқаттанып қалған анасы мен əпкесіне күтім жасау үшін сурет өнерін тастайды. Əпкесі 1882 жылы дүниеден өтеді, ал анасы ауруынан айығып, Кассат 1880 жылдардың ортасында сурет салуды қайта бастады.
Оның стилі өзгеріп, импрессионизмнен қарапайым стильге ауысты. 1886 жылдан бастап, ол белгілі бір стильде сурет салмай, көптеген стильдерде сурет салып көрді. Нақты әрі дəл, бірақ сонда да сезімтал ана мен бала суреттері оның ең танымал еңбектерінің тақырыбына айналды.
1891 жылы ол өзінің түрлі түсті, əрі қайталанбас литографияларын көрмеге орналастырды. Соның ішінде Парижге осыдан бір жыл бұрын келген жапондық шеберлердің жұмыстарынан шабыт алған «Суға түсу» жəне «Шаш үлгісі» атты литографиялары болды.
Өнерінің кейінгі кезеңі өңдеу
1890 жылдар Кассат үшін өміріндегі ең белсенді жəне шығармашылығының ең бай кезеңі болды. Оның еңбектерінен америкалық жас суретшілер үлгі алатын болды, олар Кассаттың кеңестері мен қолдауына зәру болды. Олардың арасында Люси A. Бэкон да болды, оны Кассат Камиль Писсарроға таныстырады. XX ғасырдың басында көркемсурет өнерінің жинақтамаларын жасаушыларға кеңесші болып жұмыс істейді. Осылайша, олардың өз жинақтарын америкалық көркемсурет мұражайларына тапсыруына үлкен əсер етеді. Оның шығармашылығы АҚШ-та үлкен танымалдылыққа ие бола алмады.
1906 жылы Мэри Кассаттың ағасы - Александр Кассат (Пенсильвания теміржол басқармасының басшысы) дүниеден өтті. Ағасының өлімінен кейін Мэри қылқаламды қолына 1912 жылға дейін алмады.
1910 жылғы Мысырға саяхат кезінде Мэри осы көне елдің сұлулығына тамсанады. 1911 жылы қойылған шажырқай безінің ауруы (орыс. диабет), ревматизм, невралгия, катаракта ауруларына қарамастан, сурет салуды тоқтатпайды. Ал 1914 жылы көзінің көру қабілетінің күрт төмендеуіне байланысты сурет салуды тоқтатуға мəжбүр болды. Сонда да, ол əйелдердің сайлау құқығына ие болуы үшін күресіп, 1915 жылы қозғалысты қолдау үшін өзінің 18 жұмысын көрмеге шығарды.
Оның еңбегін бағалау ретінде 1904 жылы Кассатқа Құрметті легион сыйлығы берілді. Мэри Кассат Париж жанындағы Шато де Бофрен елді мекенінде 1926 жылдың 14 маусымында дүниеден өтті.
2005 жылы оның суреттері 2,87 миллион долларға сатылды.
Өзге де мəліметтер өңдеу
2009 жылдың 22 мамырында Мэри Кассаттың туған күніне орай "www.google.com" сайты өзінің басты бетін өзгертіп, «Google» жазуын оның 1893 жылы салынған «Суға түсу» суретінің фрагменттерімен жазып, орналастырған.
_c._1900.jpg)
