Мәдіқожа

Мәдіқожа (Диуана) – әулие. 17 ғасырдада Сыр өңірінде өмір сүрген оқымысты, көріпкел әулие, керемет иесі болған жан. Белгілі шежіреші Ләтиф Әбдіқайымұлының деректері бойынша Мәдіқожа Түркістан өлкесіндегі Қожа Ахмет Иасауиден кейінгі екінші тұлға. Ол кісінің кереметі Киік, Бүркіт, Жолбарыс бейнесінде болған. 10 мың қолмен Жоңғар қалмақтарын бастап Балқаш пен Қаратауды, Түркістан, Сайрам, Ташкентті басып алған жоңғар хандығының билеушісі Қалдан Серенді тоқтатып, кереметімен қазақ жерін баспайтындай етіп, бетін қайтарған. Мәдіқожа бабаның Мәді (Махди) деген атпен бізге жетуінде де бабаның даңқын арттыра түскен үлкен тарихи сыр жатқандай. Бұл сөз араб тілінде – жарылқаушы, құтқарушы деген мағына береді. Ол кейбір діни ағымдарда «жасырын имам» (көрінбейтін имам) деген ұғымды беріп, ақыр заманның алдында қайта шығып, елде теңдік, шындық орнататын тұлға ретінде, кейін «махдизм» деген ілімге айналған. Сондықтан бабамыздың Мәді деп аталуы – оның халықты ұлы да игі істерге бастайтын тарихи тұлға болуымен дәлелденеді. Нұралы Өсерұлының, Мұхамеджан Тынышбаевтың, Қазақстан ҰҒА жанындағы Ш.Ш. Уәлиханов атындағы Тарих және этнология институтының жетекші қызметкері И.К. Ерофееваның ғылыми-зерттеу еңбектерінде Мәдіқожа туралы деректер бар. Мәдіқожадан (Диуана) Қожжан, Қылыш, Пірзада, Бақмұхаммед атты ұлдары тарайды. (Диуана) Бабаның ұрпақтары Сырдария ауданының Жетікөл елді мекенінде Мәдіқожаға арнап ескерткіш пен мешіт ашты.

Сілтемелер

• "Сыр елі энциклопедиясы"